Het hangt een beetje van je kijkgeschiedenis af, maar zelfs op de Netflix-homepage van het meest chauvinistische fossiel zullen ze regelmatig oppoppen: Koreaanse films en series. Zuid-Korea heeft in het afgelopen decennium een stevige greep gekregen op de wereldwijde entertainmentindustrie. Op gebieden als popmuziek, esports, mode en nu dus ook audiovisuele media (K-drama) is het relatief kleine land uit Oost-Azië een grootmacht geworden. In dit artikel werp ik een blik op het beste wat Netflix ons aan Koreaanse televisieseries te bieden heeft.

In de zeventiende eeuw was er al sprake van Aziatische invloed op de Nederlandse beeldende en verhalende cultuur. In het kielzog van het Chinese porselein (goed gejat in Delfts Blauw) werden ook prenten en tegeltjes met afbeeldingen over China populair. Deze plaatjes waren voornamelijk gebaseerd op het boek van VOC-reiziger Johan Nieuhof die tijdens zijn tocht door China honderdvijftig tekeningen maakte. Prentenmakers in Nederland baseerden hun eigen platen op deze tekeningen en voegden af en toe een ‘typisch’ Chinees element toe of combineerden Nieuhofs afbeeldingen tot een nieuw geheel. Ook Chinese legendes sijpelden door naar het Westen, bijvoorbeeld Mulan (echt waar) en de Drie Koninkrijken.

Anime en K-drama

Fast forward naar het einde van de twintigste eeuw en we zien dat het voornamelijk de Japanse popular culture is die zijn stempel drukt op het Westen. Manga wordt populair door stripboekenreeksen als One Piece en Naruto. Akira en Spirited Away introduceren anime bij een wereldwijd publiek en de gaming-industrie wordt gedomineerd door Sega, Sony en Nintendo. Vaak hebben de in Japan geproduceerde games Westerse settings en personages, maar ze voelen toch typisch Aziatisch aan.

En toen werd het 2012 en liet Zuid-Korea Psy los op de wereld. De videoclip van het zowel aanstekelijke als vreselijk irritante nummer Gangnam Style werd het eerste filmpje dat een miljard views kreeg op YouTube. Het startschot voor K-pop was afgevuurd en anno 2023 lopen de Koreaanse atleten nog steeds in de kopgroep. De mannen van BTS behoren al jaren tot de succesvolste artiesten wereldwijd, terwijl groepen als Blackpink, Seventeen en Itzy op korte afstand volgen.

De Zuid-Koreaanse infiltratie van het Westen bleef niet tot de muziekwereld beperkt. Tegen het zere been van Donald Trump won Parasite de Oscar voor beste film in 2019, maar de definitieve doorbraak van K-drama kwam in 2021 met de Netflix-serie Squid Game.

Inktvis voor iedereen

Squid Game is volgens Netflix nog steeds de meest bekeken serie op de streamingdienst ooit. Ook in Nederland was de baanbrekende combinatie van surrealistische omgevingen, sociale kritiek, aansprekende personages en spijkerhard geweld een hit. Niet alleen de beoogde 16+ doelgroep, maar ook de leerlingen op het schoolplein waren ineens bekend met Koreaanse kinderspelletjes en de groene, genummerde trainingspakken werden een rage op zichzelf.

Squid Game toonde ons een aantal elementen die bijdragen aan de populariteit van K-drama in het algemeen. In veel Koreaanse series staat klassenstrijd, ook al is het in subtiele vorm, centraal. De verhoudingen tussen rijk en arm, meester en dienaar, stad en platteland zijn meestal een belangrijk thema of subthema. Vaak concentreren de verhaallijnen zich op de underdog en daar houden we van. K-drama blinkt uit in het portretteren van sukkels, losers en pechvogels die zich omhoog proberen te werken, wraak nemen, of zich juist neerleggen bij de situatie en er maar het beste van maken.

Lekker zeepje

Personages in K-drama zijn daarnaast zeer scheutig in het tonen van hun emoties. Er wordt veel gelachen, gehuild, genegenheid getoond en geruzied. Dit laatste gaat niet zelden gepaard met flink stemvolume en hier en daar een por of duw. Vooral vrouwen zijn in K-drama opvallend handtastelijk. De gezichtsuitdrukkingen van de acteurs zijn in het algemeen duidelijk leesbaar, ook voor Westerlingen, en er wordt door de camera veel focus gelegd op non-verbaal gedrag. K-drama is hierdoor soms wat soapy, maar toont ons wel mensen van vlees en bloed.

De Koreaanse regering pompt miljarden wons in de televisie-industrie en dat zie je terug op het scherm. Een serie als Squid Game heeft imponerende decors en state of the art special effects, maar ook K-drama dat op locatie wordt gefilmd ziet er doorgaans prachtig uit. De verdere aankleding en bijvoorbeeld de soundtrack zijn ook altijd dik in orde. Speciale vermelding verdient tenslotte al dat heerlijke eten dat een belangrijke rol speelt in de onderlinge relaties en soms zelfs in de verhaallijnen. In K-drama wordt veel opgelost met kimchi, bibimbap en tteokbokki.

Deze vijf K-dramaseries mag je niet missen:

Hometown Cha-Cha-Cha

Yoon Hye-jin, een hooghartige tandarts uit Gangnam (een dure wijk in de hoofdstad Seoul), opent min of meer noodgedwongen een praktijk in het vissersdorp Gongjin. Ze loopt daar voortdurend de charismatische Hong Du-sik tegen het lijf, want Du-sik bekleedt ongeveer alle functies in de kleine gemeenschap. Hye-jin vindt Du-sik aanvankelijk onuitstaanbaar, maar ze zijn de twee knapste mensen in het dorp, dus het gaat toch een bepaalde kant op. Ik zal niet spoilen welke kant.

Hometown Cha-Cha-Cha biedt veel humor, heerlijke feelgood momenten, maar ook verrassend diepe lagen. De hoofdrollen worden uitstekend vertolkt – vooral Kim Seon-ho als Du-sik maakt indruk – maar het zijn de andere dorpsbewoners en hun verhaallijnen die deze serie verheffen boven een gewone, zoetsappige romcom met mooie mensen. Dat laatste is trouwens wel een kritiekpunt dat vaak naar voren wordt gebracht als het om K-drama gaat. In veel series lijkt iedereen rechtstreeks van de catwalk te zijn gestapt en is er weinig diversiteit in uiterlijk schoon. Nou is dit natuurlijk geen exclusief Koreaans ‘probleem’, maar het is goed om te zien dat steeds meer K-drama ook ruimte geeft aan acteurs die er niet uitzien als de Aziatische Idris Elba of Gal Gadot.

Over diversiteit gesproken, het is in Zuid-Korea niet vanzelfsprekend om uit de kast te komen, want de LHBTI-gemeenschap heeft nog veel te maken met discriminatie en marginalisering. Er is bijvoorbeeld een militaire anti-homo wet, die LHBTI-relaties tussen soldaten verbiedt. Tot vorig jaar kreeg je daar zelfs celstraf voor, maar het hooggerechtshof heeft dat gelukkig in een aantal zaken teruggedraaid. K-drama vormt in zekere zin een afspiegeling van de Koreaanse maatschappij en we zien dus zelden een openlijke LHBTI-flirt of -relatie voorbij komen. Hometown Cha-Cha-Cha doet wel een voorzichtige poging, maar de betekenis daarvan is multi-interpretabel.

All of Us are Dead

Een biologieleraar doet rare experimenten met een hamster en veroorzaakt een zombie-uitbraak op de middelbare school van Hyosan. We volgen het wel en wee van een groep leerlingen en enkele van hun ouders die te hulp schieten. Hoewel de leerlingen allemaal hetzelfde schooluniform dragen (op een uiterst coole boogschutter na) vormen ze een divers gezelschap. Er is sprake van vriendschap, opoffering en klassenstrijd. Daarnaast geeft de serie antwoord op een vraag die vaak geschuwd wordt in dit soort verhalen: waar doe je je behoeften als je bent opgesloten in een ruimte zonder toilet?

Dat Zuid-Korea een lekkere zombie-apocalyps in beeld kon brengen werd al bewezen in Train to Busan uit 2016. Net als in die film draait het in All of Us are Dead in de eerste plaats om de reacties die mensen uit verschillende lagen van de bevolking hebben op het dreigende gevaar. De middelbare school van Hyosan is een soort vissenkom waarin je allerlei verschillende beestjes rond ziet zwemmen die proberen met en soms ondanks elkaar te overleven. Dit levert spetterende actie op (zombie-figuranten worden alsmaar beter), maar vooral een serie waarin onderlinge verhoudingen steeds veranderen, underdogs het voortouw nemen en er ook het nodige te lachen valt. All of Us are Dead staat in de top 10 best bekeken Netflix-series wereldwijd, dus gelukkig is een tweede seizoen in de maak.

Kingdom

Nog een zombie-apocalyps, maar dan in Korea’s feodale zestiende eeuw. De uitbraak begint onder mysterieuze omstandigheden in het koninklijk paleis. Kroonprins Lee Chang gaat op zoek naar antwoorden en ontdekt een duister complot. De moedige verpleegster Seo-bi doet ondertussen alles binnen haar vermogen om een geneesmiddel te vinden en het zombie-leger een halt toe te roepen. Prins Chang en Seo-bi worden geholpen door de ruige tijgerjager Yeong-shin die een duister verleden heeft.

Kingdom weet een paar originele draaien te geven aan het soms wat platgetreden zombie-genre. Het achtergrondverhaal van de ziekte dat je samen met de protagonisten ontrafelt, is zeer gelaagd en de setting biedt veel ruimte voor verhaallijnen die verder gaan dan je doorsnee apocalyps-thematiek. Politieke machtsspelletjes, klassenstrijd, verraad, plichtsbesef en een kleine dosis humor zorgen ervoor dat de twee seizoenen voorbij vliegen. Wat ook helpt, is dat de actiescènes van een hoog niveau zijn en dat de kostuums, gebouwen en buitenlocaties er prachtig uitzien.

Hoewel Seizoen 2 eindigt met een grote cliffhanger, is een derde seizoen van Kingdom nog niet bevestigd. Dit heeft mogelijk te maken met de coronapandemie die het animo voor serieus drama over epidemieën wat heeft getemperd (aan de andere kant is er wel gewoon The Last of Us…). In de tijd dat je voor Seizoen 3 aan het duimen bent, kun je trouwens de uitstekende prequel-aflevering Ashin of the North kijken. Dat is een volwaardige standalone film met alle kwaliteiten die de hoofdserie zo bingeable maken.

The Glory

Je hebt John Wicks manier van wraak nemen en je hebt die van Moon Dong-eun: langzaam en methodisch, door levens te ontwrichten en mensen tegen elkaar uit te spelen. Dong-eun wordt op de middelbare school het slachtoffer van een elitair groepje aso’s. Het gaat hier niet om alledaagse pesterijen, maar de elektrische krultang komt er aan te pas. Dong-eun houdt diepe emotionele en fysieke littekens over aan deze periode. We volgen Dong-eun als dertiger die haar volledige leven zo heeft ingericht dat ze het de pestkoppen betaald kan zetten. Haar wraak-expeditie komt echter tegen een hoge prijs.

The Glory is zware kost. Er is het absolute minimum aan comic relief. Zelfs de personages die nog enigszins grappig zouden zijn in een andere serie, zijn hier alleen maar in- en intriest. Wat opvalt aan The Glory is de scherpe maatschappijkritiek en de ethische vragen die de personages (en daarmee de kijkers) zichzelf stellen. De acteerprestaties zijn uitstekend all across the board en het is mooi dat het strategische bordspel Go een belangrijke, katalyserende functie heeft. Iets wat we vaker zien in K-drama.

Extraordinary Attorney Woo

De intelligente, jonge vrouw Woo Young-woo (in het Koreaans is haar naam een palindroom) treedt in dienst van een prestigieus advocatenkantoor in Seoul. Young-woo heeft autisme en moet de nodige obstakels overwinnen om op haar werk te functioneren. De draaideur bij de ingang vormt een uitdaging en ook drukt haar vader haar op het hart niet te veel tegen anderen over walvissen te praten. De vriendelijke collega Lee Jun-ho luistert echter graag naar haar verhalen en doet zijn best een plekje in Young-woo’s leefwereld te veroveren.

Extraordinary Attorney Woo was mijn favoriete televisieserie van 2022. Daarmee versloeg ze Andor, The White Lotus, Peacemaker en The Staircase. Extraordinary Attorney Woo is in alle opzichten buitengewoon. Het is geen rechtbankserie waarin elke zaak glorieus wordt gewonnen door de advocaat uit de titel. Extraordinary Attorney Woo draait soms om de juridische strijd, maar vaker om de maatschappelijke implicaties daarvan. Ja, Young-woo heeft briljante ingevingen (meestal begeleid door walvisbeelden), maar de uitkomst van de rechtszaken is zeer variabel en soms spenderen we hele afleveringen buiten het gerechtsgebouw.

Gelukkig maar, want de persoonlijke verhaallijnen van Young-woo en haar jonge collega’s zijn de spil van de serie. Er speelt groot en klein drama, alles doorspekt met hartverwarmende humor. De acteurs zijn voortreffelijk, met als glanzende middelpunt Park Eun-bin die het dappere titelpersonage speelt. Park is zelf neurotypisch, maar overtuigt als de autistische Young-woo die haar weg zoekt in een maatschappij die toch anders met autisme omgaat dan we hier in Nederland gewend zijn. Autisme wordt door verschillende personages in de serie als een ziekte bestempeld, waarvoor behandeling (in Amerika) mogelijk zou zijn. Young-Woo bevestigt in zekere zin de stereotypen, maar breekt ook een lans voor emancipatie van mensen op het autismespectrum.

Netflix brengt ons in 2024 Seizoen 2 van Extraordinary Attorney Woo. Ik zet de bananenmelk vast koud.