Gran Turismo vertelt een ongelofelijk verhaal op een geloofwaardige manier

Ik heb pas mijn rijbewijs gehaald toen ik al dik in de dertig was. Dat geeft aan hoeveel interesse ik heb in auto’s en autoraces. Toch heb ik genoten van de verfilming van de race-game, ik bedoel race-simulator, Gran Turismo. PlayStation Productions heeft een uitstekende sportfilm slash underdog-story slash lange commercial gemaakt. En het is nog (min of meer) echt gebeurd ook.

Steve Mardenborough speelde professioneel voetbal voor Cardiff City FC. Zijn oudste zoon Coby lijkt in zijn voetsporen te treden. Die is altijd op het veld te vinden, gras en modder aan zijn kicksen. Steves andere tienerzoon, Jann, komt daarentegen amper buiten. Jann besteedt al zijn vrije uren achter de PlayStation 3 (de film speelt zich af in 2011) of in de arcade.

Allerbeste reclame

Jann krijgt op een dag via de speelhal een uitnodiging om mee te doen aan een online race met de beste Gran Turismo-spelers ter wereld. De wedstrijd komt uit de koker van innovatiemanager Danny Moore (Orlando Bloom) en is bedoeld om begenadigde gamers te selecteren voor een opleiding als real life autocoureurs. Want zou het niet de allerbeste reclame voor Sony en GT zijn als een sim-racer mee kan doen om de prijzen in de echte autosport?

Jann plaatst zich natuurlijk voor het opleidingsprogramma GT-Academy. Voormalig coureur Jack Salter (David Harbour) leert hem en negen andere sim-racers de kneepjes van het vak. Tijdens de stoomcursus ervaren de gamers dat er meer komt kijken bij autoracen dan snelle reflexen en technische kennis. Er wordt ook gewerkt aan fysieke en mentale kracht, want onderhevig aan de G-krachten moet je in de racewagen split second beslissingen nemen. Een verkeerde inschatting of verlies van controle heeft desastreuze gevolgen. De kandidaten vallen dan ook in rap tempo af. Slechts één zal de stap naar het professionele circuit maken. Wie o wie?

Daar ligt een beer

Gran Turismo tikt alle sportfilmclichés aan. De beren op de weg, de mentor-leerling-relatie, de wanhoop en de hoop. Niets nieuws in deze film, maar het is allemaal zo goed gedaan dat het je toch stevig bij de lurven grijpt. Dat is ook geen wonder als je op de aftiteling ziet wie de regisseur is: Neil Blomkamp.

De Zuid-Afrikaanse Blomkamp is een van de beste regisseurs van zijn (dus de huidige) generatie. Blomkamps films zijn niet ieders cup of tea, maar zeker wel de mijne; rooibossmaak natuurlijk. District 9, Elysium en Chappie tonen ons een rauw realisme binnen het sciencefiction-genre dat mij evenzeer aanspreekt als de gestileerde mooifilmerij van Ridley Scott of Denis Villeneuve. Blomkamp geeft zijn films een bepaalde vaart en energie mee die maken dat je als kijker het gevoel hebt dat je live bij de actie aanwezig bent. En dat komt natuurlijk goed van pas bij het maken van een sportfilm.

Focus, focus, focus

Een aantal van Blomkamps keuzes pakken prima uit en onderscheiden Gran Turismo van vergelijkbare, maar minder overtuigende genregenoten. Ten eerste is er precies genoeg aandacht voor de technische aspecten van de auto’s, namelijk weinig. Geen geforceerde praatjes over carburateurs, klepsteelrubbers en gloeibougies (ik noem maar wat). Alleen een glazed brake en een simpele moerdop zorgen voor enige spanning. Tijdens de wedstrijden zien we soms close-ups van bewegende onderdelen. Die beelden dragen bij aan de opwinding, maar je hoeft niet precies te weten wat je ziet, al zullen GT-spelers en andere autofanaten de technische aspecten wel herkennen.

Gran Turismo is ook voor niet-gamers (zoals de familie van Jann) van A tot Z te volgen. Er wordt geen jargon gebruikt en de visuele elementen die naar de game verwijzen zijn minimaal. Je ziet een keertje ‘mission accomplished’ op het scherm verschijnen en er wordt een paar keer gebruikgemaakt van een effect waarbij de game-wereld verandert in de echte en vice versa. De positie van Janns wagen of de route die hij rijdt, zien we tijdens de wedstrijd vaak met pictogrammen aangeduid, maar dit is niet storend en helpt alleen om het verhaal van de race duidelijk te vertellen.

Daarnaast weet de film zich goed te focussen op de persoonlijke groei van Jann en de leerling-mentor-relatie met Jack Salter. Een hele trits andere personages komt natuurlijk voorbij, maar deze leiden niet af van het centrale duo. We zien gevoelige familiemomenten, concurrentiestrijd, bedrijfsprocessen en romantiek, maar alles met mate. De focus ligt op Janns ontwikkeling, onder de vleugels van Salter. Alles is gegrond in het realisme dat Blomkamps films eigen is. De film vertelt een ongelofelijk verhaal op een geloofwaardige manier.  

Orinoco Flow

De acteurs brengen allemaal hun A-game. Djimoun Hounsou als Janns vader, Geri Horner (Ginger Spice) als zijn moeder en Orlando Bloom als de drijvende kracht achter het project. Maar alles staat en valt natuurlijk met de chemie tussen Archie Madekwe (Jann) en David Harbour (Salter) en die is uitstekend. Harbour zet in Gran Turismo een opvallend energiek personage neer dat de juiste snaar weet te raken bij de ingetogen, gevoelige Jann. Madekwe laat ons op overtuigende wijze meegroeien met de protagonist en hij heeft daarnaast een van de interessantste stemmen van Hollywood.

Over stemmen gesproken, de muzikale nummers in Gran Turismo dragen goed bij aan het opzwepende tempo van de autoraces. Er zijn bijdragen van Black Sabbath, Iggy Pop, Tiësto en Moby. Voorafgaand aan elke race luistert Jann naar Songbird van Kenny G of Orinoco Flow van Enya. Natuurlijk op zijn Sony Walkman.

Visueel is Gran Turismo ook dik in orde. Vrijwel alles ziet eruit alsof het live gefilmd is: de auto’s, de circuits en de coureurs. Er is een minimum aan computer-gegenereerde beelden. Of het valt niet op en dat is de beste CGI die je kunt kopen. Zeg maar het tegenovergestelde van wat de Fast and Furious-franchise ons al jaren toont.

Controverse

Nadat je de film hebt gezien zou je wat kunnen lezen over de controverse waar Gran Turismo mee te maken heeft (hier bijvoorbeeld). Ik zal daar verder niet te veel over zeggen, want het verklapt een belangrijke gebeurtenis in de film, maar er is de nodige weerzin tegen de artistieke vrijheid die de scriptschrijvers en regisseur zichzelf hebben toebedeeld ten opzichte van de echte gebeurtenissen. Laten we het erop houden dat die nogal ruim is genomen. Mij maakt het niet uit, want de underdog-story wordt er des te pakkender door.

What’s your biggest fear?

Going home and proving everybody right.