Hollywood staakt: wat is er aan de hand?

Heel Hollywood staakt, van acteurs tot aan schrijvers. De sterren willen dat de grote studio’s hen beter gaan betalen, want wat ze nu krijgen is niet genoeg. Dat komt misschien als een verrassing, want de meeste acteurs die wij kennen zijn miljonairs. Waarom hebben ze dan meer loon of überhaupt een vakbond nodig? Het Hollywood-leven is niet voor iedere acteur of schrijver glitter en glamour, zo blijkt. Alleen als je op je deur het woord CEO hebt staan, kom je er in de Amerikaanse filmindustrie in vrijwel alle gevallen goed vanaf.

Acteurs klagen al langer over de scheve verhoudingen die zijn ontstaan doordat we thuis nu allemaal film kijken via streamingsdiensten. Ze lopen daardoor inkomsten mis. Neem bijvoorbeeld de rechtszaak uit 2021 waarin Scarlett Johansson Disney aanklaagde om de release van Black Widow op Disney+. Deze release zorgde volgens de actrice voor minder inkomsten uit bioscooptickets, waar ze als hoofdrolspeelster een deel van kreeg. Eerst vond Disney dat het allemaal onzin was, maar toen Johansson de zaak liet voorkomen, dimde het bedrijf in en werd er een overeenkomst gesloten. Dat veranderde voor de rest van de industrie verder niets en acteurs zijn het nu zat.

Waarom staken de acteurs en schrijvers in Hollywood?

Nu kun je denken: Scarlett Johansson verdient toch wel genoeg? Dat is op zich waar, maar daar gaan deze stakingen ook niet direct over. Het gaat vooral om de minder bekende acteurs die weinig terugzien van de waarde die ze genereren voor de grote studio’s. Een voorbeeld hiervan is de vergoeding die een groot deel van de cast van Orange Is the New Black ontving voor hun bijdrage aan de hitserie op Netflix. Het bedrag dat sommige acteurs kregen die een grote rol in de serie vervulden, was slechts 1000 dollar. Daarna ontvingen ze nog wat ze in de VS ‘residuals’ noemen. Gelden die je ontvangt als een serie of film waarin je speelt, opnieuw wordt uitgezonden. Doordat het aantal streams hier niet goed in wordt meegenomen, zijn deze residuals lachwekkend lage bedragen. Zo liet Orange Is the New Black-actrice Kimiko Glenn zien op TikTok. 

Het vooroordeel dat acteurs al meer dan genoeg verdienen, geldt dus zeker niet voor alle acteurs. Uiteraard krijgen de meest beroemde acteurs miljoenen voor sommige films of series, maar daaronder zit een aanzienlijke laag die weinig ziet van de miljoenen die door de grote studio’s worden binnengeharkt . Voorzitter Fran Descher van de acteursvakbond SAG-AFTRA vertelt in een interview met CBS Morning dat sommige leden niet eens een zorgverzekering kunnen betalen. In een eigen persconferentie legt de voorzitter uit waarom er nu gestaakt wordt en wat ze van de grote bedrijven willen. 

Naast betere betaling hebben de vakbonden ook grote bezwaren bij het gebruik van AI door de studio’s. De studio’s willen dat acteurs hun voorkomen laten scannen als ze meewerken aan een film en acteurs zijn bang dat ze daarna nooit meer gevraagd worden om te komen draaien, omdat het ook met AI kan. Dat geldt overigens niet alleen voor de acteurs, maar ook voor de schrijvers van films, series en televisieprogramma’s. Zij trokken eerder dit jaar al aan de bel bij hun vakbond over dat er snel iets moet veranderen aan de beloning die ze krijgen voor hun werk en het gebruik van AI gebaseerd op hun eerdere werk.

Onderhandelingen tussen de bonden en de studio’s liepen stuk en de Amerikaanse vakbond voor schrijvers (WGA) kondigde begin mei een staking aan, die nog altijd voortduurt. Sinds vorige week ligt met de staking van acteurs alles plat in de Noord-Amerikaanse filmindustrie. 

‘De filmindustrie moet zich nog herstellen na de coronacrisis’

Dat is het argument waar de grote studio’s nu mee komen: covid. Doordat mensen bijna twee jaar lang niet naar de bioscoop konden, hebben de grote studio’s van Warner Bros. Disney, etc. het zwaar. Daarom is het vragen om meer geld nu niet ‘realistisch’, zegt onder andere de CEO van Disney, Bob Iger. En Bob heeft de cijfers om zijn verhaal te ondersteunen. De winst liep inderdaad wat terug tijdens de coronajaren, al draaiden de bedrijven wel elk jaar een recordomzet. Waar al dat extra geld heenging? Nou, in ieder geval niet naar betere salarissen voor schrijvers en acteurs dus. De mensen die de series en films maken. Bob ging er zelf wel lekker op vooruit. Hij ontving in 2021 nog een beloning van een slordige 45 miljoen dollar voor zijn werk als CEO. Geheel marktconform overigens, want zijn collega bij Netflix ontving 38 miljoen dollar en zijn directe collega bij Disney, Bob Chapek, ontving 32 miljoen dollar. Samen waren de CEO’s van de grote mediabedrijven in de VS goed voor een jaarsalaris van 773 miljoen dollar. Blijkbaar is er dus geld zat, alleen wordt het niet verdeeld.

Niemand minder dan Snoop Dogg maakte deze rekensom ook en kwam tot de conclusie dat het allemaal niet klopt. Daarmee raakt hij de crux van het verhaal. Acteurs en schrijvers krijgen vaak al niet veel betaald en wat ze betaald krijgen, is gebaseerd op vertoningen in de bioscoop. Het aantal streams wordt daarin niet meegenomen. Als je dus in een Netflix-serie speelt die ontzettend goed wordt bekeken, zoals het geval is bij Kimiko Glenn, zie je daar als acteur weinig van terug. Dat willen de vakbonden van de schrijvers en acteurs nu veranderen.

De grote bazen houden voet bij stuk en blijven claimen dat de acteurs onmogelijk meer betaald kunnen krijgen. Buiten het feit dat ze zelf honderden miljoenen verdienen, laat een kleinere studio zien dat dit wel gewoon kan. A24 produceert arthousefilms en mag van de vakbond wel blijven produceren, omdat de studio heeft aangetoond volgens de eisen van de vakbond te kunnen werken. Als een kleine studio het kan, moet het bij de grote jongens zeker lukken, zou je denken.

Wat betekenen de stakingen voor Netflix Originals en nieuwe Star Wars-films? 

Wij gaan ook snel wat merken van de stakingen in Hollywood, want daar wordt momenteel niets meer geproduceerd. De staking van de schrijvers zorgde al voor problemen, maar acteurs hebben nu ook allemaal het werk neergelegd. Afgelopen week gooiden hoge piefen van de studio’s daarnaast nog even olie op het vuur door tegenover Deadline te zeggen dat ze de stakingen gaan uitzitten, “Tot de vakbondsleden hun huur niet meer kunnen betalen en hun huis uit moeten”. Van in gesprek gaan is dus voorlopig geen sprake. Dat betekent ook dat de productie van nieuwe films en series stil is komen te liggen en dat gaat direct gevolgen hebben voor nieuwe releases. Deze zullen tot nader order uit moeten worden gesteld. 

Deze houding van de studio’s heeft er wel voor gezorgd dat zo ongeveer elke grote acteur zich inmiddels positief heeft uitgesproken over de acties van de vakbonden, of zelf ook meedoet. Zo liep de cast van Oppenheimer weg van de loper voor de première van de film begon. Er moet iets veranderen in de hoofdkantoren van Hollywood, anders heeft het geen zin meer om überhaupt nog aan het werk te gaan, is nu de consensus onder de acteurs en schrijvers.