FIFA krijgt een nieuwe uitdager

De fans van een lekker potje digitaal voetbal hebben behoorlijk wat karige jaren achter de rug. Niet zo zeer omdat er geen games zijn uitgekomen in de afgelopen jaren, maar doordat er twee ongeïnspireerde bedrijven aan het roer staan van de twee bekendste titels. Zowel Electronic Arts als Konami hebben een twijfelachtige reputatie opgebouwd en vooral na dit bewogen jaar lijkt de koek echt op bij de teleurgestelde voetbalfans. Beide partijen zitten met behoorlijke problemen, maar er staat een derde klaar om het genre te redden: UFL.

Met de release van FIFA 22 en eFootball (voorheen Pro Evolution Soccer) hebben respectievelijk EA en Konami de woede verder op de hals gehaald van fans en andere partijen. De FIFA-franchise ligt al jaren onder vuur door de Ultimate Team-modus, wat door veel rechterlijke instanties van over de hele wereld in de gaten wordt gehouden wegens het grote gokelement. Konami heeft dit jaar met eFootball misschien wel de slechtste game van de afgelopen jaren gemaakt en het behoorlijk goede PES definitief de nek omgedraaid. Veel negatieve gebeurtenissen met misschien wel een positieve uitkomst — een kleine resumé.

De FIFA-franchise is ondertussen 28 jaar oud en heeft ieder jaar een nieuw deel uitgebracht die behoorlijk grote veranderingen met zich meebracht in de eerste jaren. In 1996 kon voor het eerst met bestaande spelers worden gespeeld en in de jaren daarna gingen de graphics in grote stappen vooruit. Begin 2000 begon de heftige concurrentiestrijd met Konami en hun Pro Evolution Soccer-franchise. Een strijd tussen de arcadegameplay van FIFA en de meer realistische manier van spelen in PES, welke tot 2010 enorm gelijk op ging.

Konami en EA hielden elkaar al die jaren scherp en moesten het beste beentje voor zetten. Het laat zien dat concurrentie waardevol is en de consument plukt daar altijd de vruchten van. In 2009 werd ineens een nieuwe modus toegevoegd aan de kant van EA, die het begin van het einde was voor Konami en goede voetbalgames in het algemeen: FIFA Ultimate Team.

De Ultimate Team-modus was in de eerste jaren van zijn bestaan een leuke toevoeging, letterlijk. Het was DLC voor de basisgame en na een paar jaar was het zo populair, dat het standaard in de game kwam te zitten. Digitale voetbalkaarten verzamelen door pakketjes te verdienen en je eigen droomteam bouwen: het klinkt alsof er niets mis mee is. Het bleek een meesterzet te zijn, want in een paar jaar liep EA ontzettend hard voor op Konami. Terwijl Pro Evolution Soccer nog steeds de meest realistische voetbalgame van de twee was, heeft EA alsnog het winnende doelpunt gemaakt.

Met de concurrentie zo goed als verdwenen en hebzucht op plaats één is het voorheen zo toffe FUT veranderd in een casino. Een fatsoenlijk team bij elkaar sparen zonder een euro uit te geven is praktisch onmogelijk gemaakt, of je moet bijna 3 jaar non-stop de tijd hebben om te spelen. De term pay-to-win dekt de lading wat mij betreft dan ook nog te weinig. Er is al genoeg over geschreven over hoe sinister FUT is en dat er veel overheidsinstanties in de wereld aan het kijken zijn of ze de lootboxen in de modus aan banden kunnen leggen. Landen als België hebben dit ondertussen al gedaan.

Ondertussen is de rest van de game in de laatste jaren verwaarloosd. Carriere-modus heeft al een eeuwigheid geen fatsoenlijke update gehad, veel elementen uit de game zijn verdwenen en de gameplay is nog steeds matig tot bijzonder gemiddeld. Toevallig is in FIFA 2022 eindelijk een flinke update toegevoegd, na heel lang zeuren. Maar over het algemeen is alle aandacht naar FUT gegaan en in mindere mate naar de Volta-modus – FIFA Street-light waarin EA nog meer geld kan vragen voor skins.

Terwijl EA bezig is miljarden binnen te harken via beschadigende gokmechanismen, is Konami helemaal de weg kwijtgeraakt met zo’n beetje alle franchises die het bezit. Metal Gear, Contra en ook Pro Evolution Soccer krijgen allemaal bijzonder slechte nieuwe delen. PES ligt zodanig op z’n gat dat het amper nog een half miljoen exemplaren heeft verkocht in 2020. De stap naar free-to-play wordt gemaakt onder de nieuwe naam eFootball en is begin oktober uitgekomen als “slechtst beoordeelde game op Steam ooit”. PES lijkt dood, en EA is met FIFA momenteel de alleenheerser. Al komt daar mogelijk snel verandering in.

Tijdens de Gamescom liveshow dit jaar is een korte teaser getoond van een nieuwe uitdager: UFL. Het is veel mensen compleet ontgaan of het kon ze niets schelen, want wie kan Electronic Arts momenteel wat maken. Meteen is het duidelijk dat de makers van UFL, Strikerz Inc, eropuit zijn om FIFA aan te pakken door de slogan “fair to play”. Een steek onder water is nog nooit zo duidelijk geweest, maar je vraagt je meteen af hoe ze EA willen aanpakken. De grote koning met bijna alle licenties wat betreft voetbal in de achterzak kan nooit verliezen van een game waarin je niet kan spelen als je favoriete team.

Strikerz Inc. lijkt de zaakjes echter goed op orde te hebben. De game is sinds 2016 in ontwikkeling en er is ondertussen al een overeenkomst gesloten met FIFPro, de spelersvakbond van het voetbal waar ruim 60.000 spelers deel van uitmaken en het grote statistiekbureau InStat. Verder zijn er ook deals gemaakt met behoorlijke namen in het mondiale voetbal, zoals voetbalclubs West Ham United en Sporting Portugal. Als klap op de vuurpijl zijn behoorlijk briljante voetballers als ambassadeur opgetrommeld; Oleksandr Zintsjenko van Manchester City en Roberto Firmino van Liverpool.

Ondertussen begint het bij Goliath zelf te rommelen. Voetbalorganisatie FIFA dreigt de licentie af te pakken van EA die volgend jaar afloopt en te verdelen over meerdere ontwikkelaars om één reden: geld. De bobo’s van de voetbalorganisatie, die ook niet van onbesproken gedrag zijn, hebben natuurlijk ook door dat Ultimate Team bijzonder veel geld genereert en willen daar ook wel wat van ontvangen. Per vier jaar moet de FIFA-licentie één miljard (!) euro gaan kosten en dat is EA niet van plan op te hoesten. Een toekomstige voetbalgame van EA gaat waarschijnlijk een andere naam krijgen. De trademark ‘EA Sports FC’ is al aangevraagd.

Als er een tijd is waarin een nieuwe voetbalgame succes kan behalen, dan is dat nu. De licentie van FIFA staat op de tocht en het aantal verkochte exemplaren daalt gestaag per jaar. Er is behoefte en ruimte voor UFL of een andere partij met een voetbalgame. De licentie van FIFA ligt voor het oprapen en de voetbalbond heeft al aangegeven het te willen delen met meerdere studio’s. Stel je eens voor; EA Sports FC die het moet opnemen tegen “FIFA UFL” in 2022. De strijd der voetbalgames van vroeger, kan dan weer helemaal terug zijn en dat is goed voor de fans.

Laten we echter nog niet te enthousiast worden. De FIFA-coöperatie blijft net als Electronic Arts een bedrijf dat eigenlijk alleen maar om geld draait. De kans dat de licentie gaat naar een andere gigant met diepe zakken is groter. Er moet hoogstwaarschijnlijk gewoon een nieuwe FUT komen, want dat blijft nog steeds jaarlijks een enorme geldmachine.

Een andere punt van aandacht is dat Strikerz Inc. nog weinig heeft laten zien van UFL. Er zijn een paar hele mooie in-engine beelden getoond van de ambassadeurs, maar er is nog niets aan gameplay te vinden. Verder is UFL pas de eerste game van Strikerz Inc. en dit project wordt free-to-play. Dat laatste hoeft niet per se een slecht iets te zijn, maar er moet wel geld in het laatje komen. Hoe de studio dit wilt bereiken is ook nog niet duidelijk, maar hopelijk kunnen ze aan het mantra “fair to play” vasthouden. Kortom, de toekomst is spannend voor voetbalgames.

UFL staat in de planning voor 2022 voor PlayStation 5, PlayStation 4, Xbox Series X/S en Xbox One.