The English is een grimmige western met een mooi randje

The English is een door de BBC geproduceerde Amazon Original die bij ons te zien is op Disney+. Snap jij het nog? Hoe dan ook, in deze mooie, zesdelige western volgen we de levens van verschillende mensen in de Verenigde Staten rond de overgang naar de twintigste eeuw. Een Pawnee-verkenner zwaait af bij het Amerikaanse leger en trekt naar het noorden om een stukje van zijn thuisland te claimen. Tegelijkertijd bezoekt een adellijke Britse vrouw de Nieuwe Wereld om wraak te nemen op een kwaadaardige intrigant. Tegen de verwachtingen en de tijdgeest in wordt hun reis een gezamenlijke. Maar krijgen ze allebei wat ze willen?

Lady Cornelia Locke (Emily Blunt) is nog maar net uit de koets gestapt of haar persoonlijke ruimte wordt al ernstig geschonden door een zekere meneer Watts (Ciarán Hinds), die aankondigt haar te zullen vermoorden en er een lukraak gevangen indiaan voor op te laten draaien. Welkom in het echte Amerika! De indiaan in kwestie, sergeant Eli Whipp (Chaske Spencer), heeft als geharde oorlogsveteraan echter voor hetere vuren gestaan en bevrijdt zowel zichzelf als de dame.

Tijdens de reis die volgt, komt het onwaarschijnlijke duo nieuwe metgezellen en oude bekenden tegen, maar de ontmoetingen zijn zelden plezierig. Dit is een harde wereld. Er wordt gevochten om dollars, land en vee. Een mensenleven is weinig waard. Zowel Cornelia als Eli heeft met een spook uit het verleden af te rekenen, maar gaandeweg leren ze de ander te vertrouwen. Er ontstaat zelfs zo’n sterke band dat ze uiteindelijk alles doen om elkaar te helpen in hun missie. Zoals Cornelia in de proloog zegt: “That’s why we met. It was in the stars. And we believed in the stars.”

Use the Force

De schrijver en regisseur van The English, Hugo Blick, is geen Amerikaan, maar, je raadt het al, een Engelsman. Of het daaraan ligt weet ik niet, maar The English voelt anders dan andere westerns. Moderner. Soms wat anachronistisch. De dialogen gaan vaak snel op en neer, waarbij beide partijen erg gehaaid op elkaar reageren. Haast alsof ze al weten wat de ander gaat zeggen… De gesprekken doen in die zin denken aan het werk van Quentin Tarantino of Joss Whedon en dat is wel even wennen. Ik heb het gevoel dat de uitspraken van de personages het eigenlijk beter deden in Blicks aantekeningenboek dan op de televisie: het is soms wat geforceerd.

Het plot lijkt ook iets te veel aan de schrijftafel bewerkt te zijn. Hoewel je steeds benieuwd blijft naar wat er gaat komen en hoe de vork in de steel zit, pakken veel gebeurtenissen wel erg handig uit. Vooral tegen het einde lijkt de serie van toevalligheden aan elkaar te hangen. Dat wil niet zeggen dat het verhaal niet interessant is. Integendeel.

Het wordt eigenlijk pas na een paar afleveringen duidelijk, maar The English speelt zich af in drie tijdvakken. We volgen niet alleen de belevenissen van Cornelia en Eli in verschillende periodes, maar ook de ontwikkeling van het stadje Hoxem, waar allerlei intriges spelen. Door het heen en weer springen tussen de tijdvakken zijn veel zaken die in het ‘heden’ (1905) plaatsvinden pas na het zien van de uitgebreide flashbacks te duiden. Bij een eerste keer kijken is dat soms wat verwarrend. Ik ben groot voorstander van niet te veel gegoochel met de tijd en ik denk dat The English beter in chronologische volgorde verteld had kunnen worden. Het is dan minder flashy, maar je verliest geen mooie momenten aan onduidelijkheid.

There will be blood

Zoals gezegd is het Amerika van rond de eeuwwisseling een harde wereld. Het duurt even voordat we de belangrijkste antagonist van de serie (gespeeld door Rafe Spall) ontmoeten, maar zodra hij in beeld komt gaat de intensiteit drie tandjes omhoog. De man is een regelrechte duivel. De veedieven, racisten, verraders en vrouwenhaters die we eerder waren tegengekomen, bleken nog maar het opwarmertje. Spall speelde al in enkele blockbusters (Jurassic World, Men in Black: International), maar hij was mij nooit erg opgevallen. In The English zuigt hij wel alle aandacht naar zich toe. Hij zet een amorele griezel neer van het niveau van Hans Landa of Anton Chigurh. Klasse.

Ook de andere acteurs laten zich van hun beste kant zien. Dat de gesprekken soms wat geforceerd overkomen, komt echt door het script van Blick en niet door de vertolking daarvan. Ik weet niet of het kan, maar iedereen blinkt uit. Tom Hughes als ambitieuze veeboer, Julian Bleach als wraakzuchtige deserteur, Valerie Pachner als kordate cowgirl en de altijd bezienswaardige Stephen Rea als de sheriff van Hoxam met de toepasselijke naam Marshall.

De Engelse en de Pawnee

De schijnwerpers staan natuurlijk vol op Emily Blunt en Chaske Spencer als Lady Locke en sergeant Whipp. Zij stellen niet teleur. Engelser dan Emily Blunt kun je ze niet casten: ze is nota bene Mary Poppins, en dan niet de Yondu-versie. Behalve haar Britse tongval levert Blunt ook een grote variatie aan emoties aan deze serie, waarvan ze zelf medeproducent is. Cornelia heeft het zwaar te verduren in The English, maar Blunts gezicht toont ons ook de mooie gevoelens en soms zelfs wat humor.

Spencer acteert sterk als de geharde, gesloten Eli die naar het noorden reist om een paar hectaren van Nebraska op te eisen. Hij wil rust. In Spencers no-nonsense-vertolking voelen we dat Eli weet welk leed er op de wereld is en dat hij aan beide kanten van het recht heeft gestaan. Zijn dorpen zijn verwoest en hij heeft zelf dorpen verwoest. Spencer kreeg terecht een BAFTA-nominatie voor zijn rol in The English en ik zie hem graag in toekomstige producties tegemoet. Misschien een keer niet als Pawnee- of Sioux-krijger, maar ‘gewoon’ als New Yorker of Angeleno.

Modern times

The English is een moderne western. Soms lijken de personages en ontwikkelingen eerder onze tijd te weerspiegelen dan het begin van de twintigste eeuw waarin The English zich afspeelt. De prominente rol van de vrouwen in de serie is waarschijnlijk niet helemaal representatief voor het tijdperk van Cornelia en Eli, maar maakt het voor de huidige kijkers wel interessanter dan de westerns van Leone en Eastwood. De vrouwen in The English nemen vaak het heft in eigen handen, vallen en staan weer op.

De belichting van de indianen in The English is zeer geschakeerd. Ze worden niet afgeschilderd als barbaarse bad guys, noch als nobele wilden. Eli Whipp heeft een grijs verleden en ook zijn toekomst brengt de nodige morele dilemma’s. We horen hem verschillende keren zeggen: “Not my fight”. Dat geeft de positie aan van de indianen in het algemeen. De stammen en individuen moeten hun weg zoeken in een nieuw Amerika. Er wordt onderling gevochten en de stukken land die nog ‘beschikbaar’ zijn, worden steeds schaarser. Eli hoopt nog een plekje te kunnen vinden in Nebraska, maar de veeboeren en religieuze kolonisten proberen de grond in rap tempo onder elkaar te verdelen. Zoals een van hen zegt: “Zijn wil geschiedde. Als Hij ons dit land niet had willen schenken, had Hij ons niet hier gebracht.” Ja, lekker zeg. 

Felle, verzadigde kleuren

De sfeer in The English is grimmig, maar het heeft allemaal wel een beeldschoon randje. De landschappen zijn woest, weids en lieflijk tegelijk. De opnames vonden plaats in Spanje, in dezelfde omgevingen waar Sergio Leone zijn westerns maakte. Blick zocht locaties met felle, verzadigde kleuren. We zien geen onherbergzame prairies waar af en toe een bolletje tumbleweed voorbij komt rollen, maar levendige rotsformaties en velden vol bloeiende klaprozen. De kleuren van het landschap worden geaccentueerd door de paarse en roze jurken van Cornelia en de blauwe legerjas van Eli.

Mooie plaatjes in een mooie serie.