The Alienist

Een beetje horror, een beetje geschiedenis, een beetje moordmysterie en een steengoede sfeer: The Alienist heeft het allemaal. Psychiater Laszlo Kreizler speurt de straten van het negentiende-eeuwse New York af naar een beruchte seriemoordenaar. Het eerste seizoen is voor een gigantische smak geld geproduceerd en met succes. In het tweede seizoen, nu te zien op Netflix, volgen we de verhaallijn van Caleb Carr’s tweede boek, Angel of Darkness. Dezelfde hoofdpersonen, maar een ander mysterie.

Het tweede seizoen van The Alienist liet op zich wachten. In 2018 verscheen het eerste seizoen en pas in oktober van dit jaar mochten we opnieuw in een avontuur van Laszlo Kreizler duiken op Netflix. Om een oordeel te vellen over seizoen 2, en gezien de gebeurtenissen uit de eerste tien afleveringen misschien al zijn weggezakt, is een terugblik op z’n plek. Daarna neem ik het tweede seizoen onder de loep: is deze het kijken waard, en waarom (niet)?

The Alienist is een verfilming van het gelijknamige boek door Caleb Carr. In het eerste seizoen volgen we Laszlo Kreizler (Daniel Brühl), een eigenzinnige psychiater in een tijd dat zijn beroep nog alienist werd genoemd. Samen met zijn handlangers, Sara Howard (Dakota Fanning) en John Moore (Luke Evans), begeeft hij zich door het New York van 1896, op zoek naar een gruwelijke seriemoordenaar die mannelijke, minderjarige prostituees verminkt en vermoordt.

Het lijkt een onsamenhangende combinatie van personages, maar de drie hoofdpersonen doen allen een duit in het zakje als het gaat om het vinden van de moordenaar: Laszlo als analist van het menselijk brein, Sara als medewerker van de politie met ambities om de eerste vrouwelijke detective te worden en John als illustrator en journalist met een neus voor politiewerk.

Laszlo specialiseert zich in de psyche van de mens, specifiek die van moordenaars. Dat doet hij in een tijd dat psychiatrie nog niet overal wordt erkend als medisch specialisme, laat staan als onderdeel van opsporing. Hij stuit dan ook geregeld op weerstand als hij probeert vanuit compassie de werking van het brein van een seriemoordenaar te verklaren. De ironie dat juist dit personage en zijn handlangers (allen met hun eigen mentale bagage) hier zo geïnteresseerd in zijn, zal een oplettende kijker niet ontgaan.

Het tweede seizoen van de serie (gebaseerd op het boek Angel of Darkness) volgt wederom Laszlo, Sara en John. Ditmaal proberen zij een ter dood veroordeelde vrouw te helpen haar gestolen kind te vinden. Al snel blijkt dat er meer kinderen verdwijnen en dood worden teruggevonden; onder andere de dochter van de Spaanse ambassadeur verdwijnt midden in de nacht uit haar wieg.

The Alienist is geen serie voor mensen met een zwakke maag. Je hoeft echter geen horrorliefhebber te zijn om ervan te genieten. Kijk de serie bijvoorbeeld voor de prachtige kostuums en de heerlijke sfeer van een negentiende-eeuws New York, of om het charmante taalgebruik en de goede spanningsopbouw. Wanneer je ook tegen een beetje bloed kunt, dan heeft de serie een hoop te bieden.

Het avontuur van de drie vrienden speelt zich bovendien op de voorgrond van grote historische gebeurtenissen af, zoals de suffragettebeweging voor vrouwenkiesrecht en de Spaans-Amerikaanse Oorlog. In het eerste seizoen maken we zelfs kennis met Teddy Roosevelt in de periode voor zijn presidentschap. Deze stukjes geschiedenis voegen een extra dimensie toe en maken het verhaal ondanks de krankzinnige verhaallijn toch geloofwaardig.

Het verhaal, de jacht op een seriemoordenaar, is in beide seizoenen hetzelfde en niet opvallend origineel. Wat The Alienist en Angel of Darkness écht bijzonder maken, zijn de personages. Laszlo is niet alleen een briljante psychiater, maar ook een gekwelde man met autistische trekjes. De feministische Sara Howard weigert daarnaast te buigen voor conventie en wil zich voortdurend bewijzen. De traditioneel knappe en hoogopgeleide John Moore is wellicht de minst complexe van het stel, maar draagt zijn eigen kwelgeesten mee. De dynamiek tussen deze drie is een genot om te volgen. De verliefdheid van John Moore op de eigenzinnige Sara beïnvloedt de groepsdynamiek misschien nog wel het meest.

Oplettende kijkers merken in het eerste seizoen al snel dat er tussen John en Sara een romance aan het ontstaan is. In het tweede seizoen blijkt echter dat de twee niet bij elkaar zijn gekomen. Sterker nog, John is verloofd met een ander. Als trouwe kijker moet ik toegeven dat het even pijn deed om dat te zien.

Toch blijft het flirterige spel tussen de hoofdpersonages aan de gang. Hierdoor krijgt het tweede seizoen een weinig originele Ross en Rachel will-they-won’t-they-sfeer, maar dan met bloed, geweld en dode baby’s. Dat maakt het dan weer deels goed. Bovendien zijn de problemen die de twee uit elkaar houden realistisch en van deze tijd. Kortom: een weinig uniek liefdesverhaal, maar gelukkig geen zoetsappige romcom. Dat zou niet staan bij de rest van het verhaal.

In het eerste seizoen ontdekken we vooral de details van de psyche van Laszlo. In dit tweede seizoen krijgt Dakota Fanning meer de ruimte en lijkt het alsof de hoofdrol is doorgegeven aan het personage Sara. Dat is een goede keuze geweest, want haar verhaal wordt steeds interessanter. Ze heeft in het tweede seizoen haar eigen detectivebureau en worstelt met veel tegenstand. Daarnaast piekert ze over existentiële vragen over wat leven en geluk betekenen voor een vrouw in de negentiende eeuw.

Al snel in het tweede seizoen ontmoeten we de eerste verdachte, Goo Goo Knox. Bij de eerste scène van crimineel Knox (Frederick Schmidt) moest ik even grinniken. Als ik overacteren zou moeten omschrijven, dan zou ik wijzen naar die eerste ontmoeting tussen Knox en John. Het is alsof Schmidt voorafgaand aan de scène heeft gegoogled op ‘mega New Yorks accent en clichématige handgebaren’. Toegegeven: hij herstelt zich later in de serie en ontwikkelt zich tot een op z’n zachtst gezegd uniek personage.

Ook maken we in het tweede seizoen kennis met de duivelachtige voormalig politiecommissaris Mr. Byrnes (Ted Levine). Byrnes lijkt een soort goedkope kopie van Gangs of New York-personage Bill the Butcher met zijn intense staarwedstrijden en fabelachtige snor. Hij is een beetje voorspelbaar geschreven, maar dat is eigenlijk wel lekker. Byrnes is een schurk die je wel moet haten.

Alle acteurs trekken je mee in het verhaal, maar met name Dakota Fanning valt op. Een actrice waarvan ik eerlijk gezegd geen hoge verwachtingen had, weet met haar acteren als Sara Howard een personage te creëren waar ik mijn ogen niet vanaf kon houden.

Wat echter soms flink afleidt van haar goede acteren is dat ze de letters ‘wh’ uitspreekt als een ‘g’ (je weet wel, zoals Stewie van Family Guy ‘cool whip’ uitspreekt). De uitspraak is niet per se onrealistisch voor een dame van stand in die tijd, maar toch vind ik het bloedirritant, met name omdat het elke aflevering erger lijkt te worden. Gelukkig doet het niets af aan haar overtuigingskracht als actrice.

Er is een dunne lijn tussen geweld in films en series puur om aanstoot te geven en geweld als noodzakelijk kwaad om een donkere kant van de mensheid te belichten. In The Alienist: Angel of Darkness duiken we dieper in de meest gruwelijke maar ook tragische zijde van de moordende mens. De monsterlijke beelden dienen slechts een doel. Dat is het verschil tussen een slechte slasher en een sterke, psychologische horrorserie.

Mij als horrorliefhebber valt iets bijzonders op aan The Alienist: Angel of Darkness. Niet alleen in games maar ook in films en series (of het nu horror is of niet) is het laten zien van dode kinderen vaak verboden terrein. Door veel schrijvers en regisseurs wordt het blijkbaar (wellicht terecht) als een stap te ver ervaren, maar Caleb Carr schuwt daar niet voor. Het overnemen van deze gruwelijke passages uit het boek getuigt van het lef van de seriemakers.

{!{wpv-view name=’review-blok’}!}

[wpv-noautop]
{!{wpv-view name=’auteurs-onderaan-post’}!}
[/wpv-noautop]