Spider-Man: Across the Spider-Verse slaat in op aarde-1218

Fotosensitieve epilepsie. Vaak krijg je voorafgaand aan een televisieserie een waarschuwing dat er mensen zijn die van de lichtflitsen op het beeldscherm een epileptische aanval kunnen krijgen. Bij bioscoopvertoningen is die waarschuwing niet nodig: het scherm is te groot en de beeldfrequentie te laag om zo’n aanval te veroorzaken. Spider-Man: Across the Spider-Verse is een film die de grens hiervan opzoekt, want zulke flitsende actie is nog zelden op het witte doek vertoond. Honderden spider-wezens vechten het uit met de krachten van het kwaad in een verscheidenheid aan parallelle werelden. De totale ineenstorting van het multiversum dreigt (weer) en Miles Morales, de Spider-Man van aarde-1610, speelt (weer) een belangrijke rol in de redding van allen. Of is er dit keer meer aan de hand?

Vijf jaar geleden zagen we Miles Gonzalo Morales voor het eerst op het witte doek in Spider-Man: Into the Spider-Verse. De op school uitblinkende, maar verder nogal doorsnee tiener wordt natuurlijk gebeten door een radioactieve spin. Hij leert met vallen en opstaan de fijne kneepjes van het superheldenvak en rekent uiteindelijk de nodige slechteriken in. Klinkt bekend? Een tikkie slaapverwekkend?

Into the Spider-Verse was alles behalve dat. De toevoeging van meerdere spider-people (en een varken) uit andere universums hield het verhaal fris en verrassend en de animatiestijl was baanbrekend. Door de combinatie van computeranimatie met handgetekende afwerking en hier en daar kreten en geluiden die op het doek werden geschreven, leek het alsof een comic tot leven kwam. Into the Spider-Verse was een artistiek hoogtepunt voor Sony Pictures Animation en bracht een verdienstelijke vierhonderd miljoen dollar op. Genoeg reden voor een vervolg.

Een Spider Society

Across the Spider-Verse begint niet in het Brooklyn van Miles (Shameik Moore), maar op aarde-65 waar de Gwen Stacy (Hailee Steinfeld) uit de eerste film woont. Gwen is bepaald geen mensenmens, althans niet waar het gewone mensen aangaat. Ze heeft een ongemakkelijke verhouding met haar vader en lijkt alleen in haar element te zijn als Spider-Gwen, vechtend met de superschurken in haar dimensie. Als ze op een gegeven moment bezoek krijgt van een Vulture die rechtstreeks uit een schets van Leonardo da Vinci lijkt te zijn gestapt (“Hey, you’re not MY Vulture”), wordt ze gerekruteerd door een elitair gezelschap van spider-wezens die het multiversum beschermen tegen dimensie-hoppend supertuig. Elke schurk krijgt een retourtje eigen wereld; de canon moet intact blijven!

De leider van de interdimensionale Spider Society is de zwaarmoedige Miguel O’Hara (Oscar Isaac) wiens ding het is om heel langzaam zijn entree te maken. Miguel wordt bijgestaan door de zwangere Jessica Drew op motorfiets (Issa Rae) en de anarchistische, Britse punker Hobie Brown (Daniel Kaluuya). Beiden zijn cool as hell. Later maken we nog kennis met Karan Soni (Pavitr Prabhakar), de stereotype Bollywood Spider-Man die een hekel heeft aan stereotypen: “Don’t Eat Pray Love me, bro!” Ook keren een paar fan favourites uit de eerste film terug, plus een paar honderd spider-wezens uit andere dimensies zoals Scarlet Spider, Spider-Byte, een webspugende Spider-Kat en zelfs een Spider-Baby wiens ouders ik niet bekend zal maken. 

Villain of the week

Terwijl Gwen met haar nieuw verworven spider-vrienden op zoek gaat naar boeven die de canon verstoren, doet Miles betrekkelijk eenvoudige superheldendingen in zijn vertrouwde Brooklyn. Miles is nu echt your friendly neighborhood Spider-Man. Hij houdt de buurt veilig en heeft een goede werkrelatie met de politie, vertegenwoordigd door zijn eigen vader Jeff (Brian Tyree Henry) die natuurlijk niet weet wat Spider-Mans alter ego is. Aan het begin van Miles’ verhaal zien we dat hij de nogal pathetische villain of the week The Spot (Jason Schwartzman) inrekent. Miles doet dit met de schwung van een inmiddels ervaren superheld, die het lastiger heeft met schoolzaken en de relatie met zijn liefhebbende ouders dan met webslingeren en vuistgevechten. 

Op een dag komt Gwen (die een behoorlijk prominente plaats in Miles’ gedachten inneemt) echter weer op bezoek in zijn dimensie en blijken de zaken anders te liggen dan hij en wij dachten. 

Primus inter pares

Mocht het nog niet duidelijk zijn, Gwen Stacy heeft dit keer veel meer schermtijd dan in de eerste film. We mogen de cinemagoden daarvoor danken, want Hailee Steinfeld is de uitblinker tussen de uitblinkers in Across the Spider-Verse. Wie had ooit gedacht dat dat rare grietje uit True Grit een Hollywood-ster en toonaangevend stemacteur (ze is ook Vi in Arcane) zou worden? Steinfeld heeft fantastische komische timing en ze weet met haar stem werkelijk elke emotie over te brengen. Mooi, want in Across the Spider-Verse zitten ze allemaal. Ik denk dat het tijd wordt om ‘beste stemacteur’ als Oscar-categorie in te voeren en ik nomineer Steinfeld alvast.

De rest van de cast doet nauwelijks voor haar onder. Ze zijn allemaal zo goed dat ik om het kort te houden maar gewoon één enorme pluim voor de hele groep uitdeel. Alleen Oscar Isaac krijgt nog een extra veertje in zijn lichaamsdeel, want hoewel zijn Miguel O’Hara het meest serieuze personage in de film is, is hij ook een van de grappigste. Puik werk, Poe!

Zoveel werelden, zoveel stijlen

Duizend animators werkten aan Across the Spider-Verse, het grootste animatieteam in de filmgeschiedenis. Elke kunstenaar (zo mag je ze wel noemen) was zijn salaris dubbel en dwars waard, want het eindproduct is een ongekend visueel spektakel dat door iedere filmliefhebber gezien moet worden, spider-fan of niet.

De verschillende dimensies die we in de film bezoeken hebben elk hun eigen visuele stijl. Er is de extravagante, overvolle metropool Mumbattan op aarde-50101, de dromerige dimensie van Gwen in pasteltinten, en natuurlijk de comicbook-stijl van Miles’ eigen aarde die we nog kennen uit de eerste film. Als je goed kijkt, zie je dat alle kleurvlakken in zijn wereld uit losse puntjes zijn opgebouwd, net als de print in vroegere comics.

Als later in de film honderden spider-wezens, elk visueel passend bij zijn of haar eigen universum, in allerlei achtervolgingen en gevechten verwikkeld raken, weet je niet meer waar je moet kijken en toch blijft de actie overzichtelijk. Het is knap als een animatiefilm dat weet te bewerkstelligen. De gevechten en andere fysieke capriolen in Across the Spider-Verse zijn natuurlijk volledig over the top, maar voelen toch logisch en organisch aan.

Heeft u nog trappen op voorraad?

De andere productiewaarden van Across the Spider-Verse zijn ook van olympische kwaliteit. Ik moet dadelijk nog even naar de avondwinkel, want ik kom superlatieven tekort. De geluidseffecten zijn subliem. Je hoort elk glasscherfje vallen en voelt de wind door je haar gaan als je met Miles door de straten van Brooklyn slingert, ook als je niet in een 4DX-zaal zit. De intro van veel scènes gaat gepaard met heerlijk bombastische bastonen en elke superheld en superschurk heeft natuurlijk zijn eigen orkestrale thema. Vooral dat van Miguel O’Hara blijft in je hoofd rondspoken.

Op de soundtrack van Across the Spider-Verse staan songs van Post Malone, Nicki Minaj en een hele trits andere artiesten die ik niet ken, maar die duidelijk hun beste beentje voor hebben gezet om Across the Spider-Verse ook in muzikaal opzicht een hoogtepunt van het jaar te maken. Speciale lof gaat uit naar de remix van James Browns People Get Up and Drive Your Funky Soul en Metro Boomins Am I Dreaming tijdens de aftiteling. Het achtergrondfilmpje bij die aftiteling is trouwens Oscarwaardig. Misschien moeten ze daar ook eens een categorie van maken.

Waar staat die moppentrommel?

De scriptschrijvers van Across the Spider-Verse (Phil Lord, Christopher Miller, Dave Callaham) moeten op hun tenen hebben gestaan, want de humor in deze film is echt van de bovenste plank. Waar de MCU vaak verzuipt in generieke, bijdehante opmerkingen die eender uit ieders mond kunnen komen, zijn de grappen in Across the Spider-Verse gevarieerder (elk personage heeft zijn of haar eigen komische stijl) en beter gedoseerd. Vergis je niet hoor, het verbale vuurwerk is vaak even flitsend als de fysieke actie, maar er zijn ook momenten van rust waarin de humor wat zachter is en meer leunt op de onderlinge relaties en situaties dan op iedereen die zo gewiekst mogelijk uit de hoek probeert te komen. Met name de gesprekken van Miles met zijn vader en moeder zijn komisch en vertederend tegelijk.

De kloppende spier

Dat brengt ons bij het hart van deze film, namelijk het grote hart dat de film heeft. Honderdveertig minuten animatie (de langste Amerikaanse animatiefilm ooit) blijft niet boeien als er aan de grondslag van alle actie niet een innemend verhaal over menselijke emoties en relaties ligt. Waar we in de vorige film Miles’ eerste stappen in het superheldendom volgden, gaat Across the Spider-Verse vooral over de relaties tussen ouders en kinderen en de keuze tussen allen en één. Zet je het lot van het multiversum of je geliefden op de eerste plaats?

Oh, en dan zijn er natuurlijk nog de ontluikende gevoelens tussen Gwen en Miles. Zoals Karan, de Indiase Spider-Man, observeert: “This romantic tension is so palpable! Will they, won’t they? How can you guys even concentrate?”

Haast je naar de bioscoop om daar zelf achter te komen.