The Green Knight is een van de mooiste fantasyfilms van deze eeuw

Ik keek onlangs de uitstekende animeserie The Seven Deadly Sins: Four Knights of the Apocalypse, die zich afspeelt in een Arthuriaanse fantasiewereld. Dat bracht mijn gedachten naar de laatste film die ik had gezien met de mythische koning als personage, zij het niet in de hoofdrol. The Green Knight (2021) concentreert zich op Arthurs jonge neef Gawain en de belofte die deze doet aan een afschrikwekkende tegenstander.

Sir Gawain and the Green Knight is een middeleeuwse vertelling van een onbekende auteur. Het verhaal barst zoals gewoonlijk in die tijd van de symboliek en allegorieën en leert de lezer of toehoorder de nodige lessen over ridderlijkheid en andere deugden. Of deze lessen ook op de moderne mens van toepassing zijn is zeer de vraag (antwoord: nee), maar het levert wel een prachtige film op die zich kan meten met het beste binnen het fantasygenre. 

The Green Knight is een pareltje geproduceerd door Amazon voor de eigen streamingdienst. Deze film heeft slechts een beperkte bioscooprelease gehad, een paar weken voordat die op televisie uitkwam. Dat is jammer, want hij ziet er prachtig uit en ademt een sfeer die in de bios nog beter tot zijn recht komt. De film is een slow-burn, wat altijd beter werkt in het donker van de grote zaal dan in je huiskamer, waar je eerder geneigd bent even wat nootjes te gaan halen of je telefoon te checken. Doe dat niet! Dompel je gewoon twee uur lang onder in de betoverende loomheid en onwerkelijkheid van deze fantasiewereld. Geef je over aan het mysterie en voel je na afloop een rijker (en enigszins verwarder) mens.

Waar gaat The Green Knight over? 

Gawain is een jonge edelman die zijn plek in de wereld nog niet heeft gevonden. Hij laat zich op Kerstmis aan het hof van Koning Arthur verleiden tot een hoogst eigenaardig duel. De magische Groene Ridder, wiens lichaam uit takken bestaat, betreedt de troonzaal en daagt de dapperste ridder uit hem een slag toe te brengen. Deze moet dan wel beloven dat hij over precies een jaar dezelfde verwonding terug zal ontvangen van de hand van de mysterieuze krijgsheer. Op het verkeerde been gezet door het gedrag en de bewoordingen van de huiveringwekkende antagonist dient Gawain zich aan en slaat de Groene Ridder het hoofd af. Oeps!

Een jaar later reist Gawain onder zware psychologische druk af naar de Groene Kapel om zijn belofte in te lossen, zes dagen te paard naar het Noorden. Hij heeft een reeks vreemde ontmoetingen die hem weinig troost bieden op weg naar zijn eigen onthoofding. Zal Gawain tijdens de tocht de moed vinden om de Groene Ridder nogmaals in de ogen te kijken en zijn lot te aanvaarden?

Ok, maar waar gaat het nu echt over? 

The Green Knight snijdt dezelfde thema’s aan als het manuscript waarop de film gebaseerd is: deugdzaamheid, ridderlijkheid, hoofse liefde, God en magie. Gawains odyssee, waarvan het hoogst onzeker is of hij ervan terugkeert, laat de ridder in spe diepgaand kennis maken met zichzelf, al lijken de gebeurtenissen vaak buiten zijn eigen invloedssfeer te liggen. Gawain moet ontdekken wat voor soort mens hij is. Niet volgens de hedendaagse invulling daarvan, maar via de codes en mores van de late Middeleeuwen.

Regisseur David Lowery (Pete’s Dragon, A Ghost Story) doet ook weinig concessies om de verhaallijnen, symboliek en ethiek van de Arthuriaanse fantasiewereld hapklaar te maken voor de moderne kijker. The Green Knight is een film die je moet ondergaan, niet proberen te begrijpen terwijl je kijkt. Dat komt later wel.

De Groene Ridder zelf staat volgens de ene interpretatie van het manuscript voor de boosaardige chaos van de natuur, maar volgens de andere voor de zorgzaamheid van Moeder Aarde. In het hedendaagse ecologische denken zou het makkelijk zijn om de Groene Ridder als de good guy te portretteren, maar Lowery kiest geen kant en laat de kijker gewoon het mysterie ervaren. Net als de eerste lezers.

Waarom wil ik dit zien en waar kan ik dit kijken?

Mocht het nog niet duidelijk zijn, The Green Knight is niet voor iedereen een feestje. Dit is het schoolvoorbeeld van een productie die door recensenten de hemel in wordt geprezen, maar door het grote publiek wordt afgeserveerd vanwege het lage tempo en de onduidelijke interpretatie van de gebeurtenissen. De schreeuwerige filmposter doet de film ook geen goed; die hint er namelijk sterk op dat dit een actiespektakel is, maar niets is minder waar.

Met de juiste verwachtingen (vandaar deze kijktip) bezorgt The Green Knight je echter een onvergetelijke cinematografische ervaring. Elk frame is een zorgvuldig opgebouwd schilderijtje dat een wereld ontvouwt van mysterieuze, vroegere tijden. Dit is een fantasyfilm, maar wel eentje die totaal anders voelt dan wat we in huidige cinema gewend zijn. In dat kader is het wel grappig dat een zekere J.R.R. Tolkien en C.S. Lewis het oorspronkelijk manuscript van Sir Gawain and the Green Knight uitvoerig hebben bestudeerd. Dan hebben we het dus over de twee grootheden die indirect de grondleggers zijn van het fantasygenre in de moderne film.

Als je The Green Knight hebt afgekeken ben je in de war, maar dat is dus leuk. Na de aftiteling kun je nog een boel herkauwen en met wat hulp van Wikipedia, IMDB en YouTube een plekje geven. Je vindt zeker niet alle antwoorden, maar het geeft dit ongewone ridderverhaal wel een mooie epiloog. The Green Knight is te streamen op Amazon Prime Video.