In vogelvlucht door de Mario & Luigi-serie

Het Mario RPG-genre ondergaat een mini-renaissance. Met de Super Mario RPG-remaster en de herintrede van Paper Mario: The Thousand-Year Door is Mario helemaal terug in de wereld van de klassieke strategische en beurtelingse gevechten. Toch was de renaissance niet volledig zonder de parel van de Mario RPG’s. Met Mario & Luigi: Brothership is de wedergeboorte van de Mario RPG, opnieuw met Luigi, compleet.

In 2017 leek de ooit zo succesvolle Mario & Luigi franchise de laatste tik te hebben gehad. Van de ooit zo succesvolle ontwikkelaar AlphaDream was weinig meer over – de laatste grote game in de serie, Paper Jam Bros., was zacht gezegd kritisch ontvangen en de twee remasters waren een matige poging om de gloriedagen van weleer te herbeleven. Twee jaar later bleek het tij voor de studio niet meer te keren – AlphaDream was failliet. 

Maar Mario & Luigi bleek groter dan AlphaDream. Uit het niets kondigde Nintendo op de afgelopen Nintendo Direct Mario & Luigi: Brothership aan, tot groot genot van de fans. Waarom is de nieuwe Mario & Luigi iets om naar uit te kijken? Om die vraag te beantwoorden moeten we terug naar 2000 – naar een handjevol Square-developers en de Game Boy Advance. Het prille begin van een serie die uit zou groeien tot een van de meest iconische en creatieve interpretaties van Mario’s wondere wereld.

Mario & Luigi: Superstar Saga

Mario & Luigi: Superstar Saga is de bakermat van de creativiteit in de serie. Niet alleen qua setting, maar ook in de manier waarop Mario en Luigi met hun omgeving én met elkaar omgaan.

Bekijk voor de gelegenheid ook onze uitgebreide “in de neon schijnwerper” van Mario & Luigi: Superstar Saga!

Superstar Saga introduceert al gelijk een van de belangrijkste eigenschappen van de serie: de focus op bizarre en humoristische settings. De dynamiek die vanaf 1985 de Super Mario Bros.-games leek tot dan vrij sterk te staan. Zelfs andere type spellen binnen het Mario-genre, zoals Paper Mario uit 2000, volgden die dynamiek. Super Mario RPG was de allereerste game die de loodgieter-prinses-schildpad-dynamiek wat uitdaagde, maar Mario & Luigi: Superstar Saga is de game die de status quo volledig breekt. Geen opgesloten prinses, geen vijandige Bowser, niet eens een Mushroom Kingdom. Maar wel Luigi.

Nee, in plaats daarvan speelt Superstar Saga zich af in het wonderlijke Beanbean Kingdom, vol met Boon-personen en het Hoohoo volk – oftewel Hoohooligans. De kwaadaardige heks Cackletta heeft de stem van Prinses Peach gestolen en het verwisseld met een (letterlijk) explosief vocabulaire. Ze is van plan om de stem van de prinses te gebruiken om een oud artefact te activeren en de wereld te veroveren. 

Aan Mario en Luigi de schone taak om dat te stoppen. Het avontuur van Superstar Saga is boven alles enorm chaotisch, vol met unieke locaties, memorabele personages en bizarre momenten. Cola kotsen in de mond van een behekste koningin, Luigi vermommen als Peach, Luigi dapper maken door ‘m onder hypnose te laten denken dat hij Mario is. Superstar Saga’s bijdrage aan het humoristische en chaotische karakter van de serie is onmiskenbaar.

Als bakermat van de serie komt de game met meer vondsten die de Mario & Luigi-serie zouden gaan karakteriseren. Spelers besturen Mario en Luigi tegelijkertijd – die met allerlei unieke interacties de wereld moeten doorkruisen. Samen kunnen ze als een soort helikopter over ravijnen heen vliegen, ondergronds gaan, klein worden, of hun BMI vervijfvoudigen met water om onberijkbare schakelaren te activeren. De relatie tussen de Bros. staat ook centraal in de gevechten. 

Mario en Luigi hebben meerdere aanvallen waarbij ze moeten samenwerken. Ook defensief is de dynamiek belangrijk. Alle aanvallen gaan ofwel achter Mario ofwel achter Luigi aan – je ontwijkt of countert aanvallen met beide Bros. tegelijkertijd. In tegenstelling tot menig andere RPG’s kun je aanvallen actief ontwijken in deze game. Van “Mario én Luigi” is in elk geval geen woord gelogen. 

Mario & Luigi: Superstar Saga was nog maar het begin van de serie. Hoewel er in de game nog een paar kinderziektes zaten, zoals een hoop “kastje-naar-muur” missies en een absurde moeilijkheidscurve richting het einde, schetst de game een duidelijk beeld van wat Mario & Luigi zou gaan worden. Handheld games die bol staan van de creativiteit, humor en charme, nieuwe vreemde figuren, een banger soundtrack van Yoko Shimomura en nieuwe manieren waarop de relatie tussen Mario en Luigi ingevuld wordt.

Mario & Luigi: Partners in Time

Slechts twee jaar en één generatie handheld consoles na Superstar Saga was daar Mario & Luigi: Partners in Time. De game is onmiskenbaar een sequel. De interactie tussen de Bros. heeft wederom de focus, de wereld zit vol met obstakels die Mario en Luigi alleen maar kunnen overwinnen door samen te werken en in de gevechten staan ontwijken en counter-aanvallen opnieuw centraal. 

Boven alles is Partners in Time vooral een verdere bekrachtiging van wat spelers van de Mario & Luigi-serie kunnen verwachten.

Beeld: Nintendo

Beeld: Nintendo

In deze game spelen niet alleen Mario en Luigi de hoofdrol, maar ook hun jongere zelf. Mario, Luigi en hun baby-versies moeten samenwerken om het Mushroom Kingdom te redden van een nieuw type vijand – een verzameling aliens genaamd de “Shroobs,” die de wereld willen vernietigen. De opzet en het verhaal van deze game zijn wat tam. Er zijn weinig wendingen in het plot, weinig memorabele momenten en de game valt al snel in herhaling.

Partners in Time is vooral relevant voor de serie als geheel als eerste uitstapje naar de nieuwe console – de DS. De game maakt slim gebruik van de nieuwe hardware. Als de Bros. en de baby’s bijvoorbeeld opsplitsen, kun je op het bovenste scherm de baby’s volgen, terwijl Mario en Luigi op het onderste scherm zichtbaar zijn. 

Naast innovatief gebruik van de nieuwe hardware zwakt Partners in Time de moeilijkheidscurve van Superstar Saga wat af, maar boven alles is het vooral een verdere bekrachtiging van wat spelers van de Mario & Luigi-serie kunnen verwachten. Een RPG waarin een dappere Mario en een hilarische, ietwat schijterige Luigi samen een bizar avontuur aangaan om een nieuwe, vreemde vijand te verslaan. Bowser speelt in deze games ook vrijwel altijd tweede viool; er is een groter kwaad te verslaan. Eerst was dat Cackletta, dit keer de Shroobs.

Mario & Luigi: Bowser’s Inside Story

Partners in Time was nog wat zoekende naar de kern van de Mario & Luigi-serie. De game offerde verhalende kwaliteit op ten gunste van gameplay en zelfs dat werd wat herhalend naarmate het spel vorderde. Alle ingrediënten voor een topgame waren er, maar de uitvoering liet het één en ander te wensen over. Mario & Luigi: Bowser’s Inside Story, die vier jaar later verscheen, slaagde er wel in om alle kernwaarden van de serie bij elkaar te brengen. Het is niet verwonderlijk dat deze game doorgaans gezien wordt als de beste in de serie. Het verhaal, de humor, de karakterontwikkeling, de creatieve setting, de gevechten en de eindeloze hoeveelheid memorabele momenten maken deze game tot het hoogtepunt van de serie. 

Zoals de titel al verraadt, banen Mario en Luigi zich een weg door Bowser. Toch is Bowser niet de vijand in deze game. Sterker nog, hij is de hoofdpersoon. Het komt in de Mario-franchise niet vaak voor dat je de koning der Koopa’s kan besturen in een verhaalgedreven Mario-game, maar wanneer het kan, voelt het fantastisch. In tegenstelling tot de snelle en flexibele gameplay van Mario en Luigi is Bowser een enorme spierbundel die zich met brute kracht een weg door het Mushroom Kingdom baant. In de game wissel je continu tussen Bowser en de Bros., waardoor de gameplay niet snel gaat vervelen. 

Vanuit het oogpunt van de ontwikkeling in de serie brengt Bowser’s Inside Story een paar nieuwe elementen. Er zijn voor het eerst giga-gevechten, waarin een gigantische Bowser het onder andere opneemt tegen een toren, een trein en zijn eigen kasteel. Na het wat soberdere Partners in Time ligt de focus weer helemaal op humor en bizarre situaties. Maar ook epische situaties zijn van de partij. De game bouwt langzaam op naar een episch gevecht op het einde, waar een kolossale uitdaging op je staat te wachten. Het laatste gevecht is niet een “oh, ik moet nog even dit doen,” maar een hoogtepunt. En dat is niet in het minst om een van de beste eindbaas-muziekstukken in de gaminggeschiedenis. 

Mario & Luigi: Dream Team Bros.

Het is 2013, het jaar van Luigi en dus krijgt hij de spotlight in deze game! Dream Team Bros. spaart kosten noch moeite om Luigi in het zonnetje te zetten. De game speelt grotendeels af in de dromen van Luigi, wat zeker ten goede komt van de gameplay. De droom-versie van Luigi kan allemaal nieuwe aanvallen uitvoeren en er is iets van vijanden omver rollen met een bal Luigi’s die ontzettend goed voelt. 

Mario & Luigi: Dream Team Bros. is weer een hardwaregeneratie verder, de 3DS dit keer. Ook dat is te merken. Er is een nieuwe artstyle, die er op zich goed uitziet, maar veel van de oorspronkelijke pixel art charme weghaalt. Maar AlphaDream besloot vooral om zoveel mogelijk features van de 3DS in de game op te nemen. Als Mario en de droom-versie van Luigi door de dromen van de slapende echte Luigi heen gaan, kun je op het onderste scherm met Luigi rommelen om obstakels te overwinnen. Zo kun je aan z’n snor trekken om katapulten te activeren, of hem te laten niezen om windstromen te manipuleren. Het is een leuke gimmick, maar het wordt nooit echt meer dan dat.

Dream Team Bros. is een prima game, maar kan simpelweg niet tippen aan Bowser’s Inside Story. De game is veel te lang en lijdt aan een trend die destijds steeds prominenter werd bij Nintendo: overmatige uitleg. Voor elk klein, pietluttig dingetje moet je een enorme muur aan monoloog door. De gameplay blijft vermakelijk, maar met uitzondering van de droomwereld en Luigi’s droomversie is er weinig nieuws. Bowser speelt weer de rol van hoofdvijand, wat in deze serie eigenlijk de saaiste positie is die hij kan innemen. Dream Team Bros. markeert het punt in de geschiedenis van de serie dat de stijgende lijn zich omvormt tot een stagnerende lijn.

Mario & Luigi: Paper Jam Bros.

De stagnatie die begon met Dream Team Bros. vormde zich al snel om tot een dalende lijn. Mario & Luigi: Paper Jam Bros., een crossover, laat meer dan ooit een uitgeblust en inspiratieloos AlphaDream zien. De enorme creativiteit van de eerdere games leek met deze titel als sneeuw voor de zon verdwenen.

Als je de game in perspectief zet tot de hele serie, begaat Mario & Luigi: Paper Jam Bros. een hoofdzonde.

Beeld: Nintendo

Beeld: Nintendo

Paper Jam Bros. beantwoordt eigenlijk maar één simpele vraag: wat gebeurt er als Paper Mario in het Mario & Luigi-universum terechtkomt? Maar in plaats van die vraag te beantwoorden met een origineel avontuur, vol met alle interessante personages uit het Paper Mario-universum, krijgen spelers in essentie double-trouble Super Mario Bros. Bowser en Paper Bowser kidnappen Peach en Paper Peach en Mario, Paper Mario en Luigi moeten ze gaan redden. Paper Luigi was slim genoeg om ver weg van dit avontuur te blijven, want van de charmante, karakteristieke settings van de eerdere games is bar weinig over. 

In tegenstelling tot het verhaal is de gameplay wél interessant. De toevoeging van Paper Mario zorgt voor nieuwe aanvallen die de traditionele gevechten weer op een nieuwe manier invullen, dus dat blijft gelukkig fris. Als je de game in perspectief zet tot de hele serie, begaat Mario & Luigi: Paper Jam Bros. een hoofdzonde. Het onderschrijft de creatieve aard van de serie niet. De game speelt niet tot nauwelijks met interessante bijfiguren en doet minimale moeite bij het worldbuilding. Meer dan alles is de game kleurloos.

Ondergang en Wederopstanding

Paper Jam Bros. zelf werd ondanks alles relatief positief ontvangen. De gevechten waren wel leuk en de toevoeging van alle papieren personages zorgde voor interessante gameplay hier en daar. Ondanks deze ontvangst, vielen de verkoopcijfers tegen. 

AlphaDream was creatief op. In plaats van pogingen om de serie opnieuw te laten bloeien met bizarre nieuwe ideeën zoals in de eerste zes jaar, probeerden ze hun gloriedagen te herleven. Ze kwamen met weinig inspirerende remasters van Superstar Saga en Bowser’s Inside Story. Geen van beide games verkocht erg goed en de remaster van Bowser’s Inside Story verkocht zelfs maar 34.000 exemplaren, wat het een van de slechtst verkopende Mario-games ooit maakte. Niet veel later was AlphaDream failliet. 

Nu Mario & Luigi: Brothership eraan komt is het de moeite waard om de ogen open te houden voor alles wat gaat komen. Niet alleen omdat de serie na acht jaar weer een unieke game gaat releasen, maar omdat fans de potentie van Mario & Luigi-games al kennen.

Met games als Superstar Saga en Bowser’s Inside Story is de chaotische potentie van de serie helder en duidelijk te zien. Beide games waren meesterwerken, met enkele van de creatiefste scripts, personages en verhaallijnen die de Mario-serie ooit heeft voortgebracht. Het is hopen dat Mario & Luigi: Brothership, met een mysterieuze groep developers die “ook aan eerdere games hebben gewerkt,”, de creativiteit terugvindt en zich aan de hoogtijdagen van AlphaDream kan spiegelen.