Is The Last of Us Part 1 al een beetje speelbaar op pc?

PlayStation is om: steeds meer exclusieve titels van het blauwe kamp doen ook pc aan, zij het een poosje later. Begin 2023 was de beurt aan The Last of Us om de overstap naar het bureaublad te maken, maar die sprong ging allesbehalve van een leien dakje. We onderzoeken of Naughty Dogs bejubelde avontuur, na grofweg een maand aan voortdurende updates, al een beetje speelbaar is op pc.

Wat een inkoppertje had kúnnen zijn, liep uit op een zelf veroorzaakte lastercampagne tegen PlayStation. Ondanks het gegeven dat de game bijna tien jaar terug verscheen, leeft de franchise meer dan eens onder gamers, maar ook het publiek en masse. De game werd sinds diens 2013-verschijning al tweemaal geport en opgepoetst, kreeg een minstens zo bejubeld vervolg en werd zeer recentelijk van een eerbiedige HBO-verfilming voorzien.

Het moge duidelijk zijn: de franchise zit weer heerlijk in de zeitgeist. Op papier was de timing om de game op een nieuw platform uit te brengen met grotere afzetmarkt uitmuntend, zo net na een succesvol eerste seizoen televisie. Zelden deed zich zo’n uitgelezen moment voor om ook pc-gamers eens lekker te maken met dat succesverhaal per port, maar dat mocht dus niet geschieden…

PlayStations slechtste aftrap voor een pc-port tot dusver

De port bleek al snel geen one and done-overwinninkje te zijn. In tegenstelling tot andere PlayStation-ports werden vroege review-exemplaren achter de hand gehouden, wat leidde tot een wrange gewaarwording rond de release eind maart. De Steam-pagina voor The Last of Us Part 1 werd terstond gebombardeerd met negatieve recensies van teleurgestelde pc-gamers: de pc-versie kampte met hevige optimalisatieproblematiek en uiteenlopende onverklaarbare bugs en crashes. In één klap raakte PlayStation bakken goodwill kwijt. 

Een deel van de ophef is ongetwijfeld te wijten aan het boze-gamer-syndroom™, maar ook onze eerste tests kunnen opvallend veel van de vroege klachten beamen. Zelfs op loeisnelle systemen vallen de laadtijden opmerkelijk lang uit en blijken prestaties instabiel. Om nog maar niet te spreken van shadergate: het initiële samenstellen van de shaderbestanden kan makkelijk een uur duren. Systemen op andere rendementsnormen, zoals bijvoorbeeld de Steam Deck, doen makkelijk twee keer zo lang over die taak. De vele shader-gerelateerde memes bleken behoorlijk relatable — al werden de beruchte haarklotten en fel knipperende kerstverlichting ons dan wel weer bespaard. 

Voor de beeldvorming: de langverwachte pc-versie van Horizon: Zero Dawn trapte evenals moeizaam af, maar wist zich in een paar dagen te herpakken. Niet veel later groeide die port uit tot een geliefde titel onder Steam Deck-gebruikers en benchmarkbureaus. Returnal bleek een tikkeltje zwaarder voor budgetprocessoren en kleinere volumes geheugen, maar draaide verder prima. God of War was op pc sterk geoptimaliseerd vanaf dag één. Dus ja, het kan wel degelijk anders. 

Daarmee vergeleken is The Last of Us Part 1 dus veruit de slechtste pc-lancering die PlayStation tot dusver opleverde. Maar goed, in de dagen na die desastreuze aftrap liggen uiteraard kansen om de pijn te verzachten en de port een beetje leuk ‘op te patchen’.

Wat wordt er zoal gesleuteld aan de port?

De erbarmelijke staat van The Last of Us’ pc-port kon dan ook niet lang onbesproken blijven. Mede-ontwikkelaar Iron Galaxy hield de lippen weliswaar stijf, maar al vrij snel stond Naughty Dog op om de verantwoordelijkheid te nemen voor de stand van zaken. Ook zij zeiden: “Sorry, dit kan echt niet” — en zo begon het grote updaten. 

Een reeks hotfixes volgde in de eerste dagen na de verschijning, die elk stapsgewijs meer van de opzichtige bugs en crashes-to-desktop uitsloten. Een deel kwam door instabiliteit rondom de shaders, andere systemen werden platgelegd door simpele muisbewegingen. Onze testsystemen ondervonden daar minder last van; wel bleek een optimalisatieprobleem rondom de populaire RTX 30-videokaarten veel abrupte crashes op te wekken. Daarvoor moest NVIDIA zelf bijschakelen; een nieuwe driverversie wist de kaarten stabieler met The Last of Us samen te laten werken.

Vermoedelijk duurt het nog wel een maand of twee voordat The Last of Us Part 1 soepel draait op het gros van de pc’s.

Inmiddels vliegen de hotfixes en patches ons nog altijd om de oren, met wisselende resultaten. Afhankelijk van de dag kan er zo maar een hotfix van circa 15 GB (!) klaarstaan op Steam, waarvan je enkel mag hopen dat deze jouw specifieke problemen verhelpt. Meermaals claimde Naughty Dog dat het moeizame streamen van textures en shaders verholpen zou zijn, maar dat bleek voor lang niet iedereen het geval. Sommigen merkten een prestatiebonus rond de 10 procent op; een enkeling rapporteerde juist weer een afname in stabiliteit.

De hoop is vooral dat Naughty Dog de verbeteringen door blijft zetten, maar de eerste maand aan updates is geen regelrecht comeback-verhaal. Zeker voor minder luxe systemen is het nog maar de vraag of de grootste pijnpunten daadwerkelijk verholpen zijn; op de Steam Deck is het voorlopig sowieso geen pretje. Vermoedelijk duurt het nog wel een maand of twee voordat The Last of Us Part 1 soepel draait op het gros van de hedendaagse pc’s.

Hoe draait The Last of Us Part 1 nu echt op pc?

Zelfs als de game globaal gezien een beetje stabiel voor de dag komt, is The Last of Us Part 1 simpelweg niet de vlotste pc-port. Gezien de leeftijd van de originele grondlegging, valt op hoe hoog de port inzet wat betreft pc-specificaties. Deze versie van de game komt overwaaien van de ‘Part 1’-remake voor PlayStation 5, maar draait aanzienlijk slechter op een pc met soortgelijke prestatiedrang. 

De precieze oorzaak daarvan is als eindgebruiker lastig te achterhalen, maar online heerst het vermoeden dat het vooral te maken heeft met Naughty Dogs keuze voor een specifiek stukje compressiegereedschap: Oodle. De PlayStation 5 werd gebouwd met dat soort efficiënte datacompressie in het achterhoofd; pc’s dienen die gecomprimeerde data te tackelen met ruwe processorkracht. Niet gek ook dat het bouwen en inladen van shaders, een Oodle-taakje, opvallend lang duurt en CPU’s flinke kolen laat scheppen. 

Die vraag naar pure rekenkracht zien we terug in de aanbevolen systeemvereisten voor The Last of Us Part 1, maar ook in de gameplay-prestaties. Te pas en te onpas vliegt het processorverbruik van de game omhoog, vermoedelijk omdat de game dan op de achtergrond met grote texturen en andere speldata aan het worstelen is. 

Zeker in omgevingen waar de game transities tussen nieuwe speelomgevingen inlaadt, kunnen framerates een behoorlijke dip inzetten. Op deze momenten lever je al snel een derde van je frames per seconde in. Met de verdere uitrol van updates wordt die klap mogelijk ietwat verzacht, maar het moeizame streamen van data zal voor veel budgetprocessoren simpelweg een probleem vormen.

Het laatste van ons videogeheugen

Ook de optimalisatie rondom het GPU-gebruik is niet opperbest. De port is weliswaar flink omlaag te schalen in beeldkwaliteit, maar voor een beetje 1080p-prestaties vreet The Last of Us al snel 8 GB aan videogeheugen. Op 4K-resolutie hikt de port tegen de 12 GB aan, waardoor ook behoorlijke videokaarten als de RTX 4070 het hoofd maar net boven water houden. Wie geen omkijken naar de prestaties wil hebben, dient over een behoorlijke overkill aan specificaties te beschikken.

Om het GPU-rendement nog enigszins op te krikken, ondersteunt de The Last of Us Part 1 direct de upscalingstechnieken van zowel Nvidia als AMD: respectievelijk DLSS 3.1 en FSR 2.2. Beide bieden zeker het middensegment meer mogelijkheden voor stabiele framerates. Door de game op lagere resolutie te draaien (en vervolgens slim ‘op te schalen’) kunnen ook iets zwakkere CPU’s en GPU’s efficiënt ontlast worden. De inclusie van dat soort slimme rendementstechnologie is mooi meegenomen, maar daarvoor dienen we eerder Nvidia en AMD te danken dan Naughty Dog en Iron Galaxy.  

Dat gezegd hebbende: The Last of Us Part 1 is vandaag de dag ‘veilig genoeg’ voor pc-gamers met meer dan 12 GB aan VRAM en behoorlijke CPU’s. De port is nog steeds verre van optimaal, maar is een maand later prima te spelen met wat brute kracht. Een absoluut monstersysteem klokt 4K-resoluties op lagere framerates dan je zou hopen, maar 80 tot 120 fps is haalbaar met de zwaarste hardware van nu. Gamers met lager ingestoken of simpelweg verouderde systemen doen er daarentegen wel goed aan de port nog even met enige voorzichtigheid te benaderen. 

Wat doet The Last of Us Part 1 wél goed op pc?

Extra pijnlijk: los van alle technische problematiek is The Last of Us Part 1 stiekem een prima pc-port. Deze versie van de game is veruit de uitgebreidste, inclusief formidabele uitbreidingspakketten, fraaie fotomodus en allerlei nieuwe gemakken en toegankelijkheidsinstellingen. In die zin heeft The Last of Us Part 1 alles wat je van een degelijke pc-port mag verwachten.

Voor het eerst is de klassieker speelbaar op ultrabrede beeldverhoudingen (zowel 21:9 als 32:9), met ondersteuning voor vrijwel elke vorm van invoerapparatuur. Zelfs de enigszins geflopte Steam Controller en Xbox’ ambitieuze Adaptive Controller zijn hier van harte welkom, wat toch als een fraai gebaar vanuit PlayStation voelt. De intenties waren goed, maar de port is met zichzelf in de knoop gekomen.

Los van de kwakkelende stabiliteit blijft het toch machtig om een avontuur als The Last of Us te tackelen met hoge beeldverversing, muis en toetsenbord. Als het allemaal werkt, dan werkt het ook behoorlijk lekker, ongeacht monitorverhouding of invoerapparatuur. Dat maakt het tegelijkertijd des te schrijnend dat de port dwars wordt gezeten door rommelige optimalisatie en instabiliteit.

De pc-versie van The Last of Us Part 1 is verkrijgbaar via Steam en de Epic Games Store, voor de volle 59,99 euro aan adviesprijs. Voor dit artikel speelden we de port op onder meer een desktopsysteem met Ryzen 9 5950X en RTX 3090, een laptop op de Core i9-13950HX met een mobiele RTX 4090, maar ook direct vanaf de Steam Deck.

Conclusie

De pc-versie van The Last of Us Part 1 is een prachtig spel, maar een belabberde port. Ruim een maand na de officiële launch is het weliswaar mogelijk de game op stoom te krijgen, maar bizarre glitches en instabiliteit liggen voortdurend op de loer. Geef het nog een paar maanden eer deze port het origineel eer aan doet.

Pluspunten

• Meest uitgebreide The Last of Us-versie tot dusver
• Ondersteuning voor veelzijdige invoerapparatuur

Minpunten

• Onverklaarbare bugs en crashes
• Kwakkelende uitrol van patches
• Suboptimaal geoptimaliseerd