Run The Jewels 4

Te midden van een tumultueuze tijd voor de Verenigde Staten (lees: een wereldwijde #BlackLivesMatter-protestbeweging) dropt hiphopduo Run The Jewels hun langverwachte vierde plaat. Met RTJ4 schoppen productietalent El-P en raplegende Killer Mike wederom tegen het etablissement, ditmaal zelfs een aantal dagen vervroegd wegens opruiing over politiegeweld en vastgeroest racisme, direct na het overlijden van George Floyd. Run The Jewels’ lyriek is daarbij zwaarder beladen met politieke ondertonen, maar dat maakt de beloofde bangers er niet minder hard op…

Het vierde Run The Jewels-album doorbreekt de droogte die RTJ3 in 2016 naliet. De twee hiphopveteranen vormden hun opmerkelijke fusie anno 2013, waarna ze vlot naam voor zichzelf maakten als uniek tegengeluid van ‘de mainstream’. Niet gek ook, want beide heren vullen elkaar — ondanks hun vele, ogenschijnlijke verschillen — bizar lekker aan.

De ruwe beats van El-P bieden steevast een groots, bijna buitenaards canvas, waarop beide heren hun ijzersterke teksten ten gehore stellen. Die bars droegen al vaker politiek en sociaalmaatschappelijk geladen boodschappen, maar gaandeweg is Run The Jewels harder gaan schoppen. Run The Jewels 4 kwam daarmee als geroepen, toen de plaat vrij werd gegeven op 3 juni 2020, net terwijl een groot deel van de wereld zin had om mee te trappen.

RTJ4 is in die zin precies waar het duo al langer naartoe bouwde: zware teksten op een alsmaar verhardend hardcore hiphop-geluid. Jaime ‘El Producto’ Meline voorziet wederom in de productie, die deze vierde maal groezeliger dan ooit voelt. Veel van de tracks op Run The Jewels 4 schitteren als 16-bit soundscapes, waarin samples van jaren 80- en 90-nostalgie vol inrammen op distortion en ander overgeladen gebrom. Houd je van gore beats, dan kan El-P je heroïne zijn.

Daarbovenop komt dan stemmenwerk van niet alleen Killer Mike en El-P zelf, maar ook legio unieke features. Denk daarbij aan terugkerende verschijningen als Rage Against The Machine’s eigen Zack de la Rocha en Gangsta Boo, maar ook nieuwe samenwerking met grote namen als Pharrell Williams en 2 Chainz.

Wie er ook een paar bars meepakt, de rode draad van Run The Jewels 4 wordt kristalhelder verwoord. Alle elf nummers delen klappen uit aan de gevestigde orde, met snerende woorden over sociale ongelijkheid en scheve machtsverhoudingen, vaak bekeken vanuit een nihilistische (en/of licht psychedelische) gemoedstoestand. De ene track houdt het politieke systeem van de Verenigde Staten in het vizier, de ander richt zich op concurrentie in de rapwereld.

Run The Jewels’ ietwat arrogante insteek (een blijvend restant van ouderwetse hiphop) is daarmee ook niet per se misplaatst. Want ja, dit duo biedt inderdaad iets wat bij andere rappers bijtijds mist. Killer Mike en El-P zijn beiden al gigantisch sterk in hun woordenspel op brute beats, maar ze bespreken daarin ook zaken waar andere artiesten zich stil over houden. 

Denk aan dat eerder genoemde ongelijkheidsdebacle, de scheve balans van het staatssysteem of hoe het gros van de macht telkens terug lijkt te keren naar “de slechtsten onder ons”. 

Dat is en blijft een cliché om te zeggen over muzikanten, maar Run The Jewels maakt het hard. Wanneer Killer Mike een referentie naar “I can’t breathe” in zijn snelvuur van woorden verwerkt (terwijl de track opgenomen was vóórdat dat George Floyds laatste woorden bleken), dan voel je dat. Beide heren spreken voor “de mensen wiens woorden niet gehoord werden”. 

Die politieke ondertoon zal niet iedereen even goed liggen, maar ongeacht de lading lijkt dat geluid ditmaal wel beter geformuleerd te zijn. Het voorgaande RTJ3 trachtte al (meer) klappen uit te delen aan het Amerikaanse staatssysteem, maar ging daarmee ook bijtijds de mist in. Dat album schittert eveneens in harde berichtgeving, maar her en der bleek het uitgangspunt simpelweg “oranje man slecht”, wat de overkoepelende boodschap niet altijd ten goede kwam. Met RTJ4 maakt het duo sprongen om de berichten en beats beter op elkaar af te stellen.

In de categorie ‘minder politiek geladen, maar wel een absolute banger’ is het out of sight die de hoofdprijs pakt. Niet alleen brengt de track een komisch goede verschijning van 2 Chainz, out of sight schittert ook in El-P’s bruutste sample-werk en misschien wel Run The Jewels’ grappigste teksten van het gehele album. En dat terwijl een vervormde synthesizer je brein voortdurend masseert met lomp geklapper van de bas. 

ooh la la brengt in die zin eenzelfde energie. Aanstekelijke beat en samples, scherp rijmspel: precies zoals je Run The Jewels wilt hebben. Ditmaal wél met een vleugje anti-etablissement, zonder het sombere in te duiken — tracks als pulling the pin gaan op dat front dieper. Dit voelt eerder als een funky dansje op het graf van Run The Jewels’ tegenstanders. Tel daar wat nostalgische scratches van productielegende DJ Premier bij op, en je hebt een stukje hiphop wat zowel vertrouwd aanvoelt als ontzettend uniek klinkt.

Niet elk van de elf tracks is een regelrechte hit, maar echte dompers zul je er sowieso niet tussen vinden. Ook JU$T, walking in the snow en yankee and the brave (ep. 4) laten je achter met oorwurmen vol distortion en complexe teksten om te ontleden.

Voor de hardste klappen in je maag mag je a few words for the firing squad (radiation) op repeat zetten. Het finalestuk van Run The Jewels 4 is als een bitterzoet afscheid van al het voorgaande geknal, nu met klanken die een stuk emotioneler nagalmen. Terwijl een opzwellende symfonie je klaarstoomt voor een grootse afsluiter — welke absoluut volgt — smijten Killer Mike en El-P nog één laatste keer om en om met persoonlijke pijn, met de hoop die in te kunnen zetten voor een heilzame uitkomst.

RTJ4 is in zijn totaliteit gratis te downloaden op de officiële Run The Jewels-website, net als alle voorgaande albums van het duo. Daarnaast vind je de plaat op vrijwel alle streamingdiensten én sinds kort ook als een briljant, vooraf opgenomen live-optreden op onder meer YouTube. 

Mocht je Run The Jewels alsnog financieel willen steunen, dan biedt de band uiteraard fysieke kopietjes van de vier reeds verschenen albums, naast legio andere merchandise. Recentelijke samenwerkingen met externe partijen brachten het duo al een voorraad craftbiertjes, later zelfs gevolgd door een eigen Run The Jewels-wietsoort.

{!{wpv-view name=’review-blok’}!}

[wpv-noautop]
{!{wpv-view name=’auteurs-onderaan-post’}!}
[/wpv-noautop]