Over de afgelopen maanden hebben we al veel over XCOM 2 geschreven. In Keulen tijdens de Gamescom zagen we de game al en vorige maand doken we dieper op het materiaal in. Maar niets had me kunnen voorbereiden op wat XCOM 2 uiteindelijk zou zijn. Het vervolg op de strategiegame is grootser, uitgebreider maar vooral meedogenlozer dan ooit tevoren. Het resultaat: een van de meest uitdagende strategiegames van de afgelopen jaren.

De oorlog leek gewonnen te zijn, twintig jaar geleden. De aliens kwamen naar de aarde en waren aan de verliezende hand. Wisten wij veel hoeveel troepen ze nog achter de hand hadden. Uiteindelijk sloeg het allemaal om: XCOM ging ten onder en de wereld kwam onder de glibberige duim van de aliens te leven. Vanaf dat moment was het iedere man of vrouw voor zichzelf. De Council stapte over naar de ADVENT-regering, onder leiding van het buitenaardse tuig. Zij die dat niet zagen zitten, werden gevangen genomen of kwamen aan een noodlottig einde. Zo gaat dat in oorlog onder een regime.

Maar zoals bij ieder regime zijn er mensen die terugvechten. Vechten voor wat zij de goede zaak vinden en zo ook onder dit regime. De restanten van XCOM, nu verspreid over heel de wereld en nauwelijks meer in contact met elkander, proberen er het beste van te maken. Pas als blijkt dat de Commander – die de troepen bij de eerste invasie nog zo goed wist te leiden – toch nog in leven is, komt er schot in de zaak.

XCOM 2 - Review

Vanaf dat moment komt de controle weer terug in jouw handen; de speler, de Commander. Er is echter meer dan genoeg veranderd in de twintig jaar dat jij afwezig was. Waar de originele invasie gepaard ging met grootschalige aanvallen, massale slachtpartijen en veel slachtoffers, is daar nu weinig meer van over. In plaats daarvan hebben mensen zich aangesloten bij ADVENT, en dus bij het buitenaardse tuig. Of ze het zelf weten, dat blijft altijd de vraag, maar veel menselijke details lijken verloren te zijn gegaan bij de ADVENT-troepen. In plaats van aliens met menselijke trekjes, zijn het mensen met alien-DNA in zich en dat kan nooit goed zijn natuurlijk.

Het palet aan vijanden is flink toegenomen gedurende die twintig jaar, daar kom je snel genoeg achter. Naast de ADVENT-troepen, die in een gevarieerd aanbod komen van schoktroepen tot schilddragers en commandanten, hebben de aliens zelf ook niet stilgezeten. De Sectoids, de kleine roze mannetjes die je twintig jaar geleden het leven zuur probeerden te maken, hebben een flinke groeispurt gehad. De Muton lijkt zowaar een brein te hebben gehad en de Berserkers zijn bozer dan ooit te voren. Maar het blijkt dat de troepen daar niet ophielden. De Viper is een slangachtige alien met wel heel vrouwelijke vormen, waar je je niet door moet laten afleiden. Als deze alien je te pakken heeft en je staat er alleen voor, dan is het einde oefening. Het monster pakt je vast en laat je niet meer los. Zo kunnen we nog wel een kwartier doorgaan. Wees voorbereid.

De troepen van XCOM zijn echter niet meer wat ze geweest zijn. Door de chaos na de invasie zijn veel soldaten vertrokken, of helaas omgekomen. Daarnaast is de instroom van nieuwe soldaten lager geworden; het risico voor velen is gewoon te groot. De troepen die er nog wel zijn, hebben zich goed gespecialiseerd over de afgelopen jaren en zijn beter in wat ze doen dan ooit te voren.

Rangers zijn de eerste linie van de aanval. Ze kunnen grote afstanden bewegen zonder uitgeput te raken en als ze een vijand zien, kunnen ze vertrouwen op hun bekende shotgun. Handel je liever zaken ‘up close and personal’ af, dan kan dat natuurlijk ook. Voor die zaken dragen ze namelijk tegenwoordig een groot mes, waarmee fikse schade haast gegarandeerd is.

Voor het grovere geschut hebben we de Grenadiers. De zware jongens en meiden die met een flinke minigun en een granaatwerper op pad gaan om groepen vijanden snel een kopje kleiner te maken. Ze mogen dan extra stevig zijn, bewegen doen ze maar weinig. Ook niet gek als je ziet wat ze allemaal mee moeten sleuren.

De Specialists hebben vooral goed gekeken naar wat de vijand deed de afgelopen twintig jaar en hebben daar het beste van opgestoken, vooral als het aankomt op techniek. Zo is het team in het bezit gekomen van een GREMLIN-drone; een kleine drone die de specialisten overal volgt en een helpend handje kan geven in de gevechten, of het nou gaat om het op afstand genezen van medesoldaten, of het hacken van beveiliging en mechs.

Je laatste linie is zoals altijd de Sharpshooter. Die is dodelijk op lange afstand, maar kan zichzelf meestal ook staande houden op kortere afstanden. Maar zorg ervoor dat ze niet middenin een groepje vijanden belanden, want dan kan het wel eens heel snel afgelopen zijn.

Maar let wel op als je de troepen het slagveld opstuurt: de regels zijn de afgelopen jaren wel wat veranderd. Vaak zal je nu nog verborgen zijn als de troepen het veld op stappen. De aliens verwachten namelijk lang niet altijd meer een aanval. Zolang de troepen verborgen blijven, kunnen ze gaan en staan waar ze willen, zonder dat ze aangevallen worden. Maar zien de aliens of ADVENT-troepen je, dan breekt de hel al snel los. De aliens hebben namelijk tegenwoordig geleerd dat het verstandig is om te patrouilleren. Hierdoor is er een kans dat wanneer de troepen voorzichtig te werk gaan, er toch plots vijanden in beeld stappen en jouw troepen in het zichtveld staan. Je kan zeggen dat het ‘het werk spannend houdt’, maar hou je ogen open.

Ook voor die vervelende controlepalen die overal staan: loop je hier onderdoor terwijl je nog verborgen bent, dan kan het feest beginnen. Gelukkig kunnen de GREMLINs deze palen uitschakelen en soms zelfs extra bonussen verkrijgen. Maar is de hack te zwak, of de beveiliging te sterk, dan word je alsnog ontdekt. Soms is omlopen gewoon de slimmere optie. Ook mechs waar we het eerder al over hadden kan je hacken, net als turrets. Een mooie kans om ze tijdelijk uit te schakelen, of beter nog: tijdelijk in je macht te krijgen. Toch geldt ook hier weer: lukt het je niet, dan heb je een probleem.

XCOM is namelijk al lang niet meer aan de winnende hand in deze gevechten. Het is niet meer dat de aliens het gevecht naar jou toe brengen. Jij bent nu de underdog en moet van nul af aan beginnen om je troepen hun missie te laten volbrengen en ze veilig thuis te brengen. De aliens zijn veel talrijker en dat laten ze maar al te graag zien. Regelmatig zal je in gevechten in een situatie terechtkomen dat de aliens versterking oproepen. Op dat moment heb je dan maar heel even om jezelf voor te bereiden; de eerstvolgende beurt vliegt er een schip over die gratis en voor niets extra vijanden aflevert. De inhoud van deze bezorging? Altijd een verrassing.

Toch hopen we altijd dat de meeste troepen veilig weer terug naar de basis komen, maar helaas hebben we gemerkt dat dit lang niet altijd mogelijk is. De aliens zijn sterk en hebben helaas erg goed opgelet tijdens de invasie. Ze zijn slimmer, tactischer en vooral dodelijker geworden de afgelopen jaren. Er zullen dus slachtoffers vallen, daar kunnen we helaas niet omheen. Maar probeer het te voorkomen: gezonde – of tenminste levende – soldaten zijn immers goed voor het moraal.

Onze oude basis is helaas niet meer. Die positie was na de invasie al niet meer houdbaar. In plaats daarvan hebben we onze handen kunnen leggen op een alien-schip, de Avenger. Een groot schip waarmee we makkelijk troepen van plek naar plek kunnen bewegen, zonder dat het ons dagen kost. Daarnaast zijn we ook minder vatbaar voor geplande aanvallen van buitenaf, simpelweg omdat we nooit stilzitten. Waar we echter heen bewegen, daar beslis jij over.

Wanneer we contact hebben met de andere troepen die rebelleren tegen het ADVENT-regime, kunnen we ook aanvallen in die regio’s uitvoeren. Of zoeken naar voorraden om de boel draaiende te houden. Het is namelijk niet meer zo dat we bakken met geld van de Council binnen krijgen. In sommige gevallen kunnen we zelfs lokale rebellen in nood helpen, in ruil voor wat voorraden of extra mankrachten.

Het zijn namelijk niet alleen de soldaten waarvan de aantallen laag zijn. Ook onderzoekers en ingenieurs zijn tegenwoordig erg schaars geworden, terwijl je deze echt nodig hebt als je dingen wilt bouwen. Je zal voortaan namelijk ook de werkende krachten moeten toewijzen en met zulke lagen aantallen moeten er keuzes worden gemaakt. Gebruiken we een ingenieur om het schip van extra energie te voorzien, te bouwen aan een nieuw wapen, of om een gedeelte van het schip te ontruimen zodat we nieuwe voorzieningen kunnen bouwen? Als je maar beschikking over een enkele ingenieur hebt, zal je keuzes moeten maken.

Interesse om je ervaring als Commander verder op te poetsen? We kunnen immers begrijpen dat na twintig jaar de tactieken wat roestig zijn, helemaal met alles wat er gebeurt op het slagveld. Dan hebben we ook daar de oplossing voor: simulators. Hierin kun je met andere Commanders in contact kan komen en, met een door jou samengesteld team, de concurrent te lijf gaan. Maar let wel op: gezien de connecties na de invasie beperkt zijn geworden, verlopen deze sessies vaak schokkerig en erg langzaam. Of de ingenieurs dit nog opgelost krijgen, is nog maar de vraag. Maar gezien alles wat daarbuiten te doen is, vragen wij ons wel af of je er überhaupt naar moet omkijken.

We kunnen nog wel uren verder praten over wat er allemaal is veranderd, maar het lijkt ons verstandig om hier de tour… oh wacht, urgente transmissie. Ja… ja het lijkt erop dat het nu echt aan jou is, Commander. Tijd om naar de brug te gaan en daar de touwtjes in handen te nemen. Welkom terug, Commander.