Hoe kies je een nieuwe grafische kaart?

Als je computer wat ouder wordt en de nieuwste games niet meer zo soepel draaien op je pc, kan het een goede tijd zijn om een nieuwe videokaart in je computer te plaatsen. Er is echter veel keuze in grafische kaarten en het kiezen kan daardoor lastig zijn. In dit artikel geven wij jou handvatten in de keuze van een nieuwe kaart.

Bij het bouwen of upgraden van een computer is de videokaart voor gamers erg belangrijk. Veel moederborden hebben een on-board grafische kaart, maar voor gamers is dit geen optie. Waar moet je op letten bij het kiezen van de juiste grafische kaart?

De grafische kaart is vaak het duurste component in je computer. Allereerst is het dus belangrijk te bepalen wat je budget is. Dit doe je onder andere op basis van de games die je gaat spelen en welk ander doel je grafische kaart dient. Speel je bijvoorbeeld voornamelijk oudere games of geef je niet zoveel om hoe een spel eruit ziet, dan kun je voor een budgetkaart gaan. Je begint dus met het maken van je beslissing door de beantwoording van de volgende vraag: Welk doel dient de kaart en hoeveel wil je ervoor uitgeven?

Het antwoord op deze vraag is puur persoonlijk, het hangt onder andere af van hoe jij je kaart gaat gebruiken. Als je de grafisch wat minder eisende games speelt, denk bijvoorbeeld aan budgetgames, dan kan de prijs van je kaart onder de €400,- blijven. Ga je toch voor wat modernere games met een hogere resolutie, dan moet je toch wel rekening houden met minimaal €400,-. Als je de kaart ook voor de toekomst koopt, of simpelweg het beste van het beste uit je nieuwe aanwinst wilt halen, dan ben je echt niet klaar met minder dan €800,-.

Als je hebt bepaald waar je je kaart voor wilt gaan gebruiken en hoeveel je ervoor uit wilt geven, dan kun je kijken naar de kaart zelf.

We beginnen met het geheugen. Het principe hierachter is heel simpel: hoe meer geheugen er op de kaart zit, hoe beter dit is. Waarom? In dit geheugen wordt namelijk de data tijdelijk opgeslagen die nodig is om grafische elementen in bijvoorbeeld je games te verwerken. Zaken als textures en effecten leunen op het geheugen van je videokaart.

Daarna komt de kloksnelheid aan bod. Dit heeft te maken met het verwerken van de processen in je grafische kaart. Hoe hoger de snelheid is, hoe sneller het geheugen de verschillende processen verwerkt. Onderdeel van deze processen is bijvoorbeeld de beeldopbouw berekenen. Elke kaart verwerkt de processen op een bepaald tempo en hoe sneller dit gebeurt, hoe beter dit doorgaans is.

Daarna kijken we naar de bandbreedte van het geheugen. Dit kun je het beste visualiseren als een buis waar water doorheen stroomt. Hoe breder de buis is, hoe meer water er tegelijkertijd doorheen kan stromen. Met de bandbreedte werkt dit nagenoeg hetzelfde. De bandbreedte werkt nauw samen met de kloksnelheid.

Je kunt het visualiseren als een buis die water rondpompt, van punt A naar B en weer terug. Het tempo van de pomp (kloksnelheid) bepaalt de snelheid waarop het water rondpompt, de breedte van de buis (bandbreedte) bepaalt hoeveel water er tegelijk kan worden rondgepompt. Door een snelle kloksnelheid in combinatie met een hoge bandbreedte kun je dus op hoog tempo veel data door je kaart heen verplaatsen, wat de verwerking van alle data versnelt.

Ook de koeling van je grafische kaart kan een rol spelen in je keuze. Daarbij zijn er een drietal vormen: actieve, passieve en waterkoeling. Het grootste verschil tussen de passieve en actieve koeling is de geluidsproductie. Een actieve koeling maakt doorgaans meer geluid dan een passieve koeling. Waar passieve en actieve koeling gebruikmaken van lucht voor de verplaatsing van warmte, gebruikt waterkoeling (de naam zegt het al) gebruik van water.

Door middel van een buizenstelsel wordt het water verwarmd met de hitte die de apparatuur afgeeft. Dit warme water wordt afgevoerd, afgekoeld en koud weer teruggebracht. Tenzij je een setup hebt die echt heel erg warm wordt, of als je ruimtegebrek hebt, is waterkoeling niet echt nodig. Daarbij behoeft waterkoeling ook wel wat expertise om het goed en veilig te installeren. Water en elektriciteit gaan doorgaans immers niet goed samen.

Een ander punt waar je naar kunt kijken zijn de aansluitingen. Er zitten zowel in je kast aansluitingen als aan de buitenkant. Aan de binnenkant gaat het om de verbinding naar je moederbord, welke PCIe-aansluiting de kaart gebruikt en of er nog extra voedingskabels aangesloten kunnen worden. De PCIe-aansluiting is de aansluiting van de kaart naar het moederbord, via deze aansluiting wordt (een deel van) de voeding naar de kaart vervoerd en wordt data over en weer verstuurd. Is daar allemaal de ruimte voor? Andere interne aansluitingen kunnen bijvoorbeeld ook HDMI-poorten zijn, die zijn bedoeld om kabels naar een frontpaneel in je PC te sturen voor bijvoorbeeld VR-sets.

Aan de buitenkant zitten de monitoraansluitingen. Persoonlijk zou ik je aanraden om je monitor pas te kiezen nadat je je videokaart hebt uitgekozen. Er zijn namelijk verschillende aansluitingen mogelijk naar een monitor. Als je al een monitor hebt die je wilt gebruiken, dan gaat die vlieger natuurlijk niet op. Wel kun je dan kijken of er misschien converters te vinden zijn die de aansluiting van je monitor omzetten in de aansluiting die je videokaart gebruikt. Vaak zijn die namelijk te koop. Mocht je nog andere randapparatuur hebben, zoals een Virtual Reality-set, is het ook goed om te kijken of de videokaart die benodigde aansluitingen heeft.

Het is ook altijd goed om te checken of een kaart wel in je kast past. Videokaarten worden tegenwoordig groter geproduceerd dan vroeger, een kaart die niet past is zonde van je geld. Er zijn ook verschillen tussen reguliere videokaarten en kaarten gemaakt voor kleinere kasten.

Één van die verschillen is de koeling. Door het kleinere formaat is bijvoorbeeld de mogelijkheid om de kaart te koelen een stuk minder. Ook kan de grootte de benodigde voeding beïnvloeden. Het hoeft echter niet zo te zijn dat een kleinere kaart per definitie minder krachtig is dan een kaart van een regulier formaat.

Als laatste punt is het goed om te kijken naar de hoeveelheid stroom die je kaart nodig heeft: kan je voeding genoeg stroom aanbieden? Elke voeding van elke pc maakt gebruik van een bepaalde hoeveelheid stroom, uitgedrukt in Watt. Deze hoeveelheid stroom is de maximale hoeveelheid stroom die beschikbaar is voor de hele computer. De GPU heeft hier een deel van nodig, afhankelijk van de componenten die op de videokaart zitten.

De markt van de grafische kaarten wordt gedomineerd door twee chipfabrikanten, Nvidia en AMD. Veel andere fabrikanten kopen van deze twee fabrikanten de chips op om er vervolgens hun eigen draai aan te geven. Voorbeelden van dit soort opkopers zijn MSI, Gigabyte en Powercolor. Het is om die reden dat ik bij de aanbevelingen alleen gebruikmaak van chips afkomstig van Nvidia en AMD. Naast Nvidia en AMD maakt Intel bijvoorbeeld ook nog eigen grafische chips.

In de prijsklasse tot €400,- vind ik de Gigabyte GTX 1660 Super Gaming OC 6G (± €274,-) een zeer goede keuze. Deze videokaart heeft de Nvidia Geforce GTX 1660 Super-chip, een kloksnelheid van 1860 MHz en 6GB GDDR6 geheugen. De bandbreedte is 336 GB/s.

Voor AMD vind ik dat de AMD Radeon RX 5500 XT-chip het best benut werd in de Asus Dual RX5500 XT O8G EVO (± €220,-). Deze kaart heeft 8GB aan GDDR6 geheugen en een kloksnelheid van 1737 MHz. De kaart heeft een bandbreedte tot 224 GB/s. Beide kaarten spelen hun games goed op HD-resolutie, maar de kaart met de Nvidia-chip lijkt hierin wel de overhand te hebben.

In de prijsklasse van €400,- tot €800,- kwam de AMD Radeon RX5700XT-chip het beste uit de bus in de Asrock Radeon RX5700 XT Taichi X8G OC+ (± €495,-). Met een kloksnelheid van 1885 MHz, 14 Gb/s aan bandbreedte en 8GB aan GDDR6 geheugen is het een zeer goede kaart. Op 1440p weet deze videokaart nog steeds meer dan 60 fps te halen bij spellen als Battlefield V en F1 2019.

Voor Nvidia komt de Geforce RTX 2070 Super-chip er zeer goed uit en wel in de vorm van de Gigabyte Aorus Geforce RTX 2070 Super 8G (± €629,-). Net zoals de AMD kaart haalt deze kaart bij veel games meer dan 60fps, maar ook hier lijkt de Nvidia-chip iets beter te zijn dan de AMD-chip. Als je overigens de gewone Nvidia Geforce RTX 2070-chip hebt, dus niet de Super-versie, dan is de chip juist weer iets slechter dan de AMD-chip.

Ik ga in dit artikel niet hoger dan twaalfhonderd euro; de meeste consumenten hebben namelijk niks aan kaarten die nog duurder zijn. Voor Nvidia vind ik de Geforce RTX 2080-chip het beste in de vorm van de Gigabyte Aorus GeForce RTX 2080 Xtreme Waterforce 8G (± €1040,-). Deze kaart heeft een kloksnelheid van 1890 MHz, 8GB aan GDDR6 geheugen en een bandbreedte van 448 GB/s. Bij veel nieuwere games redt deze kaart de 100 fps bij 1440p op ultra settings, maar doet de videokaart gebaseerd op de AMD-chip dit ook?

De chip die ik heb gekozen is de AMD Radeon VII-chip. De ASRock Phantom Gaming X Radeon VII 16G (± €846,-) is een zeer interessante videokaart. Deze heeft een enorm geheugen, namelijk 16GB aan HBM2-geheugen met een lage kloksnelheid: 1400 MHz. Dankzij de brede bus weet deze kaart een bandbreedte te halen van 1TB/s. Op HD-resolutie redt deze vaak een framerate van 150 fps bij de nieuwere games. Op 1440p zit hij bijna altijd boven 60 fps. De kaart lijkt wel minder te presteren dan de Nvidia RTX 2080-chip.

Als laatst is het ook belangrijk om je te beseffen dat, net zoals in journalistiek, één bron geen bron is. Doe voordat je je keuze maakt goed onderzoek naar de verschillende kaarten en chips, kijk veel YouTube-filmpjes van onder andere benchmarks en kijk daarin goed wat je eigen wensen en eisen zijn. Voorbeelden van YouTubers met verstand van zaken zijn Gamers Nexus, Linus Tech Tips en Hardware Unboxed.

[wpv-noautop]
{!{wpv-view name=’auteurs-onderaan-post’}!}
[/wpv-noautop]