Orwell

De parallellen tussen de game Orwell en het boek 1984 van George Orwell zijn ook zonder de expliciete titel duidelijk, maar dat Osmotic Studios ervoor heeft gekozen de naam van de schrijver aan hun game te verbinden, geeft aan dat ze erg ambitieus zijn. Is het ze gelukt om een Orwelliaanse game neer te zetten?

In tegenstelling tot het boek 1984 dat geschreven is in de jaren ‘40, gaat Orwell de game maar een klein stukje vooruit. Het is 2017 en een nieuw surveillance programma Orwell moet de wereld veiligstellen van terrorisme. Er is een speciale wet aangenomen om het programma toe te staan en jij bent een van de eerste medewerkers van het Orwell-programma. Of de wereld er ook echt veiliger van wordt, is de vraag.

Nieuwe baan

Vanaf het moment dat je aan het werk gaat is Orwell geen game meer, maar functioneert als een programma op je computer. Alles wekt de suggestie dat je daadwerkelijk bij het bedrijf aan het werk bent, van eigen werkvensters tot een log-out knop voor wanneer je genoeg uren hebt gemaakt. De game kent dan ook niet zozeer een introductie, maar je wordt gewoon ingewerkt als nieuwe werknemer bij Orwell.

Je bent een ambtenaar, maar wel eentje met een relatief spannende baan. Het is virtueel detective-werk en je zoekt op basis van informatie die je over verdachten online vindt uit hoe de bomaanslag heeft kunnen gebeuren. Je begeeft je in de hele game dus enkel in de interface van Orwell, wat misschien niet direct heel spannend klinkt. Toch is het ook geen straf, omdat de simpele lay-out van de game wel erg strak is afgewerkt.

Het grafische stijltje van de foto’s van personen en plaatsen hangt een beetje tussen cartoon-tekeningen en foto’s van echte mensen waar een paar filters met Photoshop overheen zijn gegooid in. Na een halfuurtje in Orwell zijn een aantal van deze portretten je bekender dan je misschien zou willen en in combinatie met het spannende verhaal komen de profielen met de impressionistische avatars tot leven.

Zwijgen is goud, spreken potentieel strafbaar

Tijdens je werk met Orwell stuit je al snel op een groep genaamd Thought. In tegenstelling tot de Thought Police in 1984, lijken de leden van deze club de politiestaat juist tegen te willen gaan. Ze zijn via één persoon verbonden op een blog en zijn erg geïnteresseerd in het gedachtegoed van niemand minder dan George Orwell zelf. Als onderzoeker bij Orwell ga je achter the Thought groep aan en moet je uitzoeken of ze al dan niet achter een bomaanslag zitten in de fictieve stad Bonton.

Het verhaal ontwikkelt zich geleidelijk in vijf episodes. Verschillende personages worden gedurende deze afleveringen geïntroduceerd, zodat een heel netwerk aan relaties zich uitbouwt in Orwell. Van deze personen kun je informatie op internet checken, telefoongesprekken afluisteren, chatgesprekken meelezen en in sommige gevallen de persoonlijke bestanden op iemands pc, laptop of telefoon bekijken. Uiteraard allemaal voor de goede zaak: om terroristen achter slot en grendel te krijgen.

De grote brei aan informatie mag niet zo maar naar Orwell geüpload worden, jij moet als poortwachter beslissen welke informatie je wel of niet naar het programma stuurt. Als een verdachte geen alibi heeft voor het tijdstip dat de bomaanslag plaatsvond is dat relevant. Wanneer je ontdekt dat diezelfde persoon ook van The Beatles houdt, hoeft dat niet per se de database in, al kan het wel. Een Beatles-fan is natuurlijk meteen minder verdacht.

Lineaire Puzzel

Alle snippers aan informatie moet je zien te ontdekken en de belangrijkste moeten in Orwell komen. Hoewel er dus gesuggereerd wordt dat jij bepaalt wat er in Orwell komt, zijn sommige stukjes informatie wel degelijk verplicht om te uploaden. Wanneer je dat niet doet kan het verhaal niet verder. In mijn ervaring is het niet willen uploaden van informatie dan ook vaak slechts het uitstel van executie. Je komt dan op een punt waar er essentiële informatie voor het verhaal mist en je niet verder komt. Wat volgt is het willekeurig uploaden van de overgebleven informatie in de hoop dat je het juiste stukje voor de verhaalprogressie te pakken krijgt.

Dit beperkt de keuzevrijheid erg en was in sommige gevallen zelfs enigszins frustrerend. Wanneer je Orwell gewoon als een lineaire puzzel ziet is er weinig aan de hand, maar juist omdat je keuzes wel invloed hebben op het verhaal is het jammer dat niet duidelijk is wat je voor het verhaal weg mag laten. Zeker tijdens de eerste speelsessie is dit een nadeel. Bij een twee playthrough is dit al ietsje makkelijker, omdat je beter weet waar de game naar opzoek is.

De muziek is dan wel weer heel goed toegepast en is meer dan alleen een achtergrondgeluidje. Wanneer je een sensationele vondst doet springt de muziek on queue in en wordt je a-ha-moment extra benadrukt. Hoewel het een vrij lineair verloop van gebeurtenissen blijft, is het nog steeds wel erg spannend.

Orwelliaans

Het concept van ‘Big Brother is watching you’ kreeg pas iets te maken met mensen opsluiten in een huis, toen John de Mol dat een leuk idee leek voor op de televisie. Big Brother was daarvoor bekend van het eerder genoemde boek 1984 en het daarbij behorende Orwelliaanse idee van alles wat tegen een vrije samenleving ingaat: het 24/7 controleren van de burgers, controleren van informatiestromen en zelfs het herschrijven van de geschiedenis.

De game Orwell gebruikt niet dezelfde elementen om het Orwelliaanse aspect van een onvrije samenleving uit te lichten. Wat Osmotic Studios heeft gedaan is eigenlijk nog veel angstaanjagender, omdat het dicht staat bij onze werkelijkheid met terroristische dreigingen en veiligheidsdiensten met steeds meer bevoegdheden.

In de game wordt je geconfronteerd met hoe informatie gemanipuleerd kan worden en hoe één individu verantwoordelijk kan zijn voor verregaande consequenties in de levens van mensen. Het begrip ‘verdachte’ wordt steeds verder opgerekt in het belang van de veiligheid en jij krijgt daar directe verantwoordelijkheid over. Orwell maakt dan ook pijnlijk duidelijk dat het niet informatie is die macht heeft, maar degene die de informatie verwerkt. De interpretatie is hierbij alles bepalend; wordt iets gezien als bewijsstuk om iemand achter slot en grendel te krijgen of weggezet als onnodige informatie? In Orwell kan dit en daar ben jij als speler vervolgens verantwoordelijk voor.

Beetje vies

Na een tijdje doorgebracht te hebben als onderzoeker bij Orwell ga je een enigszins vies gevoel krijgen. Het uitpluizen van privélevens van mensen is een eigenaardige bezigheid en eigenlijk compleet van de zotte. Dat gevoel weet Orwell heel goed over te brengen en toont precies aan waar de pijnpunten zitten bij allesomvattende surveillance systemen. Je bent dan misschien in een uur of vijf door het spannende verhaal van Orwell heen, de game zet je tot denken en is daarom zeker de moeite waard.