Mortal Kombat – de opkomst en ondergang van Kombat

archief
Pixel Vault op 20 januari 2020
Mortal Kombat – de opkomst en ondergang van Kombat

In het eerste deel van de rijke geschiedenis van Mortal Kombat zijn we te weten gekomen hoe deze reeks geboren is. De eerste Mortal Kombat was een gigantisch succes, zowel in de arcadehallen als op de toenmalige thuisconsoles. Wegens dit succes ging Midway verder met een vervolg en deze moest groter en beter worden dan zijn voorganger.

Het doel dat Midway voor ogen had, was om alles te verdubbelen qua content ten opzichte van het eerste deel. Dit was aardig gelukt aangezien het personagerooster van zeven naar twaalf karakters ging. De eerste Mortal Kombat kende maar één geheim personage in de vorm van Reptile, terwijl Mortal Kombat II er drie kreeg. Ieder personage kreeg twee Fatalities in plaats van eentje en kreeg tegenhangers in de vormen van Babalities, om je tegenstander in een baby te transformeren, en Friendship-aanvallen, waarmee je veel vriendelijker met je tegenstander omging. Johnny Cage gaf bijvoorbeeld een gesigneerde foto aan zijn tegenstander en toverde Kung Lao een konijn uit zijn scherpe hoed. Zo waren er heel veel, geheime opties in Mortal Kombat II en zo werden er geruchten de wereld in geholpen dat er Nudalities en Animalities in de game zouden zitten. Verdere verhalen deden de ronde dat er nog meer personages vrij te spelen waren en dat er zelfs verborgen games in zouden zitten. De setting werd veranderd van Aziatisch naar de meer duistere setting van het rijk Outworld, waardoor het verhaal groter en complexer werd en uiteindelijk is uitgegroeid tot wat het nu is geworden.

MKCS

Door de bekendheid die het eerste deel had veroorzaakt, zag Mortal Kombat II zich al snel bovenaan de lijst staan van menig gamer. De nieuwe personages werden met open armen ontvangen en dankzij de uitgebreidere aanvalsmogelijkheden werd Mortal Kombat II meer competitief dan zijn voorganger. Midway had meer evenwicht in de personages gestopt, waardoor er meer balans was dan in het eerste deel. De game werd uitgebracht in november 1993, een klein jaar na de release van de consoleversies van het eerste deel, en het succes ervan is de concurrentie niet ontgaan.

Het was kort na de release van Mortal Kombat II dat bedrijven zich realiseerden hoe groot de impact van de franchise was op de videogame-industrie. Imitators begonnen de markt te overspoelen en arcadehallen zagen een zee van bloed en geweld in games ontstaan. Mortal Kombat luidde een tijdperk in van uitbuiting in games, zowel in de arcadehallen als op de consoles, en ontwikkelaars die met elkaar strijden om te zien wie het meeste bloed en ingewanden op een scherm kon plaatsen. Censuur was niet langer een optie. Nintendo had zijn lesje geleerd met de port van Mortal Kombat, en Mortal Kombat II kwam op de Super Nintendo en SEGA Genesis in al zijn bloederige glorie uit. Achter het nieuwe ESRB-classificatiesysteem kon de chaos alsnog zijn weg vinden naar de fans en waren ouders en voogden meer op de hoogte van wat er werd aangeschaft. Beide Mortal Kombat-games zagen het levenslicht op vele platformen zoals de GameBoy en zelfs op de allereerste PlayStation in 1995. In dit jaar werd de populariteit van de reeks zo groot dat er een live-action film uitkwam die de kassa’s van bioscopen deed uitpuilen van het geld.  Mortal Kombat was zelfs op het witte doek mateloos populair.

MK3fight

Om de populariteit in leven te houden was Midway al met Mortal Kombat 3 bezig. De markt was echter zo verzadigd van bloed en geweld dat deze onderhevig was aan veranderingen. Een nieuwe technologie stond in zijn kinderschoenen in de vorm van 3D-games met concurrerende titels als Killer Instinct en Virtua Fighter 2 die de nieuwe technologie gebruikten. Nogmaals hetzelfde trucje doen met het personagerooster zou tevergeefs zijn om het gevecht met 3D-games aan te gaan. Er kwamen wel zeven nieuwe personages in Mortal Kombat 3, maar in ruil voor sommige favorieten als Kitana, Mileena en Scorpion. Dit viel niet in goede aarde bij de vele fans van de reeks. Complexe combo’s werden toegankelijker gemaakt voor het publiek, zoals in Killer Instinct het geval was, waardoor er onverdedigbare klappen ontstonden ten opzichte van het gevoelige “jugglesysteem” uit de vorige twee delen. Een renknop zag het levenslicht in de hoop de actie meer naar de voorgrond te verplaatsen in plaats van afwachten tot je tegenstander klaar is met zijn bewegingen en dan toe te slaan. De Animalities, niet meer dan geruchten in Mortal Kombat 2, zagen het levenslicht in dit derde deel. De wereld van Mortal Kombat 3 kreeg duistere levels die meer gebaseerd waren op de echte wereld en meerdere niveaus per level moesten de gevechten meer episch doen aanvoelen. Mortal Kombat 3 kreeg, om de strijd met de concurrentie nog beter aan te gaan, pre-rendered 3D-beelden, maar ondanks al deze toevoegingen was het succes minder groot dan de vorige twee delen.

In plaats van meteen aan een vierde deel te beginnen, ging Midway het derde deel verder uitwerken om zo een verbeterde versie van Mortal Kombat 3 uit te brengen voor arcadehallen en consoles. Ultimate Mortal Kombat 3 zag het levenslicht en bracht de gemiste personages hierboven genoemd terug. Het gehele personagerooster kreeg tweaks en de A.I. werd verbeterd. Nieuwe hardware kwam uit met meer opslagcapaciteit dan ooit tevoren en Midway zag kans op schoon schip om Ultimate Mortal Kombat 3 nog verder uit te werken voordat ze verder gingen met een nieuwe Mortal Kombat-game. Mortal Kombat Trilogy was hier het antwoord op en kwam uit in 1996 voor de Nintendo 64, pc, PlayStation en SEGA Saturn. Het verhaal en de gameplay van Mortal Kombat 3 werd hiervoor gebruikt, maar met alle personages en levels van voorgaande delen, inclusief de content van Ultimate Mortal Kombat 3. Nieuwe toevoegingen in Mortal Kombat Trilogy waren de Aggressor bar, waarmee een metertje gedurende het gevecht zich vulde en je personage tijdelijk sneller en sterker werd, en nieuwe finishing moves genaamd Brutalities. De balans in de game zocht de grens op van wat aanvaardbaar was, maar Mortal Kombat Trilogy gaf de fans wel wat ze nodig hadden.

MKtrilogycharacters

In de tweede helft van de jaren ’90 begon er een sterke daling te vormen in de arcademarkt die de ondergang van deze business zou starten. Midway richtte zich bijna uitsluitend op deze markt en ports werden uitgegeven door Acclaim. Mede door de aanpassingen die volgden na Mortal Kombat 3 was Midway meer dan ooit bezig om het bedrijf te heroriënteren. Mortal Kombat Trilogy was de eerste titel in de serie die exclusief ontwikkeld werd voor de binnenlandse markt en de volgende titel zou de arcadestijl-gameplay laten voor wat het was.

Mortal Kombat Mythologies: Sub-Zero was de eerste game gepland in een reeks van actietitels die het universum verder zou uitwerken. Dit project gebruikte de actie die bekend was bij fans  maar plaatste de blauwe ninja in grote, scrollende levels waardoor het meer een beat ‘em up met platform-elementen werd. Een verrassend, gedetailleerd verhaal ging hand in hand met de actie die de oorsprong van de ijskoude ninja vertelde. Controls waren vrijwel identiek aan de arcade-versies, maar omdat meerdere vijanden op het scherm verschenen, ontstond er een draaiknop om de andere kant op te slaan. De game werd wererldwijd bestempeld als slecht, mede door de onhandige platform-elementen en het onwennige vechtsysteem. Ondanks de slechte reacties van fans en critici verkocht Mortal Kombat Mythologies: Sub-Zero miljoenen exemplaren, dankzij de bekendheid die de reeks heeft verworven. Midway luisterde echter naar de kritiek van fans en journalisten, waardoor er een einde kwam aan de Mythologies-reeks. Het was de hoogste tijd om aan Mortal Kombat 4 te beginnen.

MKMsubzero

Rond deze lastige periode van Midway zitten we tegen het jaar 1997 aan en het gebruik van gedigitaliseerde foto’s was a thing of the past. De tijd was dan ook aangebroken dat Mortal Kombat volledig 3D werd. Zo had Midway al ervaring opgedaan met hun geflopte 3D-fighter: War Gods. Deze ervaring zou worden toegepast in Mortal Kombat 4. Extra toevoegingen als wapens en levelobjecten om te gebruiken, moesten dit deel nog gewelddadiger maken dan zijn voorgangers. Mortal Kombat 4 kwam 11 september 1997 uit in de arcadehallen en in 1998 kreeg deze een port naar de GameBoy Color, Nintendo 64, pc en PlayStation. Ondanks dat het vierde deel de derde dimensie opzocht, er goed uitzag en het geweld nog beter tot uiting kwam, was er een gevoel dat de serie zijn glans had verloren. Mortal Kombat 4 was niet in staat om het succes van zijn voorgangers te evenaren. Op papier was het een ijzersterke game, maar er was minder enthousiasme voor de serie. Fighting-games evolueerden als geen ander in deze tijd, met Street Fighter III als absolute heerser. De bekende gameplay van Mortal Kombat begon haar leeftijd te tonen. Een update van Mortal Kombat 4 genaamd Mortal Kombat Gold zou moeten schijnen met de release van de Dreamcast, maar werd al gauw bestempeld als een overblijfsel van een oudere tijd.

Samen met de release van Mortal Kombat 4 kwam ook de tweede film uit, genaamd Mortal Kombat: Annihilation. Deze film kreeg, in tegenstelling tot het eerste deel, lauwe reacties en fans waren ontevreden of simpelweg ongeïnteresseerd. Het was voor iedereen duidelijk dat de rijzende ster van Mortal Kombat aan het vervagen was en toekomstige, pijnlijk slechte titels zouden de naam nog meer schade aanrichten. Mortal Kombat ging zijn eigen Fatality tegemoet, maar dit behandelen we in het volgende deel.