In essentie zijn de Fallout-games tamelijk simpel. Je speelt iemand die voor de speler niet veel meer is dan een avatar. Soms zelfs letterlijk. Die avatar begeleidt je door een verwoeste wereld waarin je klusjes opknapt voor andere NPC’s, gevaren trotseert, probeert te overleven en voornamelijk andere mensen en wezens een kopje kleiner maakt. Hoeveel je eruit haalt is afhankelijk van hoeveel je erin steekt. Ben je iemand die zich alleen bezighoudt met de hoofd-quest en door de game raast, zal je er niet evenveel uithalen als iemand die onder elke steen gaat kijken om te zien of daar iets onder zit. De een is maar ietsjes langer bezig dan de ander, maar beide speelstijlen kunnen bevredigend zijn voor die speler. Ondanks de verschillende speelwijze hebben beide speelstijlen toch iets gemeen. De speler krijgt te maken met de wereld van Fallout. En geloof het of niet: die is speciaal. Sterker nog, de setting is wat Fallout, Fallout maakt.

De makers van Fallout hebben al eens verteld dat een grote inspiratiebron voor Fallout het Amerikaanse boek ‘A Boy and his Dog’ is geweest. Het boek vertelt het verhaal over een jongen genaamd Vic en zijn telepathische hond Blood in een verwoeste wereld na de vierde wereldoorlog. De vierde wereldoorlog duurde niet langer dan een paar dagen, omdat alle supermachten van de wereld elkaar bestookten met nucleaire raketten. De mensen die de oorlog en de radioactieve neerslag hebben doorstaan proberen te overleven in een grote woestijn, waaronder de hoofdpersoon en zijn hond. Op hun reis komen ze in aanraking met mutanten, rovers en op hol geslagen robots en androïden. Een andere grote bron van inspiratie was, hoe kan het ook anders, de filmserie Mad Max. Met name het tweede deel, Mad Max 2, ook wel bekend als The Road Warrior. Het is te betwisten of Mad Max 2 een goede film is en de aandacht verdient die het krijgt, maar de gigantische invloed die de film had is onmiskenbaar. De absurde kapsels en outfits vormden de basis voor zo’n beetje alle post-apocalyptische films, series en games die daarna zouden volgen. Fallout is daarop geen uitzondering. Al moet gezegd worden dat ondanks dat Fallout post-apocalyptisch is en inspiratie trekt uit andere bronnen, het toch een eigen visuele stijl heeft.

De visuele stijl die Fallout hanteert wordt beschreven als retro-futuristisch. Ofwel de stijl waarvan men vroeger dacht dat het futuristisch was. Veel van de oude voorwerpen en machines die in de Fallout-wereld te vinden zijn, lijken geïnspireerd op de jaren veertig en vijftig. Met name de keuze in muziek reflecteert dit. Maar waarom per se dat tijdperk? De jaren vijftig worden ook wel het ‘Atomisch Tijdperk’ genoemd. De Tweede Wereldoorlog was afgelopen, Europa krabbelde op en grote delen van de wereld kende wederopbouw en welvaart. Met de recente uitvindingen en ontdekkingen in de atoomwetenschap leek een nieuw tijdperk aangebroken. Voortaan zou alles met atoomkracht worden aangedreven. Men fantaseerde over de toekomst: met de doorbraken in technologie en welvaart van nu, hoe zou het dan zijn in de 21e eeuw? Hoe zou men leven in het jaar 2000? Films en met name stripboeken haakten hierop in en uitvindingen als lasergeweren en ruimteschepen kwamen daar vaak in voor. Vliegende auto’s en koloniën op de Maan en Mars voor het einde van de eeuw leken binnen handbereik. Nu weten we natuurlijk dat dit nog steeds niet het geval is. Het is inmiddels 2015 en de vliegende auto’s, zelfstrikkende veters en hoverboards zijn nog steeds geen onderdeel van het straatbeeld. Fallout schetst een alternatieve wereld waarin de uitvindingen wel werkelijkheid waren geworden. Alles wat men in de stripboeken in de jaren vijftig las, is in de wereld van Fallout te vinden, Inclusief retro-futuristische vormgeving. Alle vooruitgang in die wereld mocht echter niet baten: de derde wereldoorlog brak uit en de aardbol werd bestookt met nucleaire bommen. Dat was het einde van de technologische hoogstandjes en samenleving van toen.

Toch zijn er aanwijzingen van de oude wereld tussen het as te vinden. Het is iets wat ons behoorlijk kan raken, aangezien het aan onze ijskoude realiteit kan doen denken. Het is zoals de slagzin van Fallout: oorlog verandert nooit en de aard van de mens evenmin. Ondanks dat we niet meer in de middeleeuwen leven zijn we nog steeds even barbaars en doen we elkaar de meest afschuwelijke dingen aan. De recente aanslagen in Frankrijk zijn hier een goed voorbeeld van: ondanks alle vooruitgang in techniek, vredesmissies en goede bedoelingen kan onze wereld nog steeds eindigen zoals die van Fallout. Met de huidige spanningen tussen oost en west en de escalatie in het Midden-Oosten is een totale nucleaire oorlog nooit uitgesloten. Vervang de oubollige vliegende auto’s met hybride Toyota’s en je hebt een goed beeld van hoe onze Wasteland eruit zou kunnen zien. Hybride auto’s in plaats van vliegende auto’s: huiveringwekkend zeg ik je.

De Vaults in Fallout waren gebouwd om de mensen te redden, maar bleken even wreed als de mensen die ze hadden ontworpen. Oorspronkelijk bedacht en geadverteerd als een veilige haven in het geval er een nucleaire ramp of oorlog zou uitbreken. De Vaults zijn ondergrondse kluizen die tot duizend man kunnen huisvesten om ze zo van een wisse dood te redden. Niet alleen dat, elke Vault is in staat om zelf draaiend te blijven, zodat de inwoners ondergronds kunnen blijven leven totdat de radioactiviteit verdwenen is. Zover bekend is er geen enkele Vault ontworpen om meer dan een paar honderd man te huisvesten, om maar te zwijgen over sommige zorgwekkende levensomstandigheden die vaak bewust in de Vaults zijn verwerkt. Spelers van Fallout hoeven geen verdere informatie, zij weten al genoeg als ik zeg de Vault met het FEV, de Vault met de kloon of de Vault met de morele beproeving. Misschien is het allerergste nog wel dat, hoe belachelijk de omstandigheden in sommige Vaults waren, het ons stiekem niet zou verbazen als dit zou gebeuren mocht dit echt voorkomen. We weten dat de menselijkheid tot de meest gruwelijke dingen in staat is. Als de Vaults echt zouden zijn en je zou erachter komen dat dit soort experimenten op de mensen zijn uitgevoerd, zou je dan versteld staan?

Er zijn genoeg barbaarse dingen te vinden in de wereld van Fallout en het ontdekken ervan is misschien het allerleukste eraan. Je weet nooit wat je tegen zal komen als je eens rechts gaat, waar je normaal altijd links gaat. De berg op in plaats van eromheen. Door deze veelzijdigheid komt de wereld tot leven en voelt die niet aan als een vlakte met een boel dingen erin. Nee, de wereld gaat als een thuis aanvoelen. Als één van de vele personages die je op je reis tegenkomt. Of het nou de wezens zijn, de restanten van een wereld lang vergeten, de personen die je tegenkomt, de verhalen die je leest tijdens je reis of de verhalen die je aan je vrienden kan vertellen wanneer je weer iets bizars tegenkomt. Of misschien is het wel het feit dat ondanks alle ellende, alle bommen en alle rovers, mutanten en op hol geslagen robots, de menselijkheid toch probeert op te krabbelen en er weer iets van probeert te maken. Het leven gaat altijd door.