Civilization VI

Sid Meier was ooit zo brutaal om zijn naam voor elke gametitel te zetten die hij en zijn opvolgers ter wereld brachten. Firaxis Games moet met Civilization VI dan ook hoge verwachtingen waarmaken.

Civilization-games zijn diepe zwarte gaten waar al mijn tijd in verdwijnt. Honderden uren aan diplomatieke onderhandelingen, het bouwen van wonders en het veroveren van ontelbaar willekeurig gegenereerde werelden heb ik erop zitten. Dit maakt de release van een nieuwe Civ altijd een zeer spannend moment: valt de game tegen en ga ik uit teleurstelling Civilization V nog eens honderd uur spelen om de tegenslag te verwerken? Of is de game weer geweldig en raak ik al mijn tijd kwijt aan de nieuwe Civilization VI?

Sean Bean

Tijdens het eerste potje Civ VI valt direct de aangename stem van de verteller op. Wanneer je technologieën ontdekt, is het namelijk niet langer zo dat je alleen een beschrijving van de ontdekking te zien krijgt, maar een heuse verteller leest de tekst voor. Nog leuker is het wanneer ik tijdens mijn derde pot ontdek dat het Sean Bean is die mij technologieën met een zwaar Yorkshire accent in het oor fluistert. Het maakt het ontdekken van een nieuwe technologie meer betekenisvol, naast dat het natuurlijk nieuwe mogelijkheden biedt.

Het is een prettig stukje voice-acting, maar tegelijkertijd is dit ook waar ingesproken tekst ongeveer ophoudt. Hoewel de leiders van alle beschavingen zorgvuldig zijn uitgewerkt en enige voice-acting hebben, blijft het bij een paar simpele zinnen. Het is een klein detail en natuurlijk kostbaar om dit te realiseren, maar het was mooi geweest als Sid Meier’s Civilization daarin enkele stappen vooruit had gezet.

Vriendjespolitiek

Hoewel de grote leiders hun zorgen, bedreigingen, wensen en andere diplomatieke gebrabbel nog niet in geluid kenbaar maken, is de AI wel degelijk verder uitgediept. Computergestuurde leiders hebben in Civ VI een agenda of eigenlijk een dubbele agenda. De ene agenda is altijd zichtbaar en uniek voor de beschaving in kwestie. Leider Harald Hardrada houdt zich bijvoorbeeld bezig met het bouwen van een grote vikingvloot en hij verwacht dat iedereen dat doet. Wanneer je geen zeewaardige tegenstander bent, komt hij je vanzelf een bezoekje brengen met zijn schepen.

De Germaanse Frederick Barbarosa is beschermheer van de stadstaten: laat je deze met rust, dan kun je goede vrienden worden met de bebaarde leider. Althans als zijn tweede politieke agenda het toelaat. In tegenstelling tot de specifieke agenda’s zijn deze agenda’s willekeurig in elk nieuw spel en zijn ze niet meteen zichtbaar. Dit is geen ramp wanneer je tegenstander er slechts op uit is zoveel mogelijk cultuur te vergaren, maar je snapt dat de agenda ‘nuke happy’ meer problemen gaat opleveren. Ook al laat je de stadstaten van Barbarosa met rust.

Het maakt de diplomatiek in Civilization VI een stuk ingewikkelder en de chaos soms wel erg groot. Zeker de eerste rondes lukte het me niet om überhaupt vrienden te worden of allianties te sluiten met andere naties. Ik deed altijd wel iets verkeerd. Handig is wel dat je door middel van handelsrelaties en spionnen een goed idee kunt krijgen van wat je in de ogen van je rivalen verkeerd doet. Dit maakt dat je in de chaos van allerlei belangen er in ieder geval achter kunt komen hoe je het kunt oplossen.

Chaos

Elke beschaving begint op het moment dat de eerste historie is opgeschreven, ca. 4000 v. Christus. Hoewel de mensheid dan beschaafd genoeg is om wat kleitabletten te fabriceren en de eerste noemenswaardige steden uit de grond te stampen, zijn de homosapiens op andere vlakken nog zeer primitief. Barbaren stropen de omgeving af en laten hun oorlogszuchten de vrije loop.

De barbaren zijn dan misschien wat primitief, maar ze zijn een stuk slimmer in de nieuwe Civilization. Wanneer een scout van de barbaren je stad ontdekt, dan rent deze terug naar een outpost, waar hij een heel barbaristisch leger optrommelt om je prille beschaving met de grond gelijk te maken. Het is dus zaak de verkenner te onderscheppen en te zorgen dat je ten alle tijden in ieder geval een aantal legertjes hebt om te kunnen reageren op bedreigingen.

Om de chaos compleet te maken is de diplomatieke straf voor het verklaren van de oorlog aan andere beschavingen aanzienlijk lager in de eerste millennia v. Christus. Dit maakt de eerste periode een groot slagveld. Vriendschappen smeden is dan ook erg lastig. Dit is minder leuk wanneer je ervan houdt rustig een beschaving op te bouwen zonder al te veel te hoeven knuppelen, maar het is wel een stuk trouwer aan de mentaliteit in de eerste eeuwen van de menselijke beschaving.

Kennis is rennen voor je leven

Civ VI blijft geen free-for-all brawl gelukkig. Na verloop van tijd ontwikkelt men zich: knuppels veranderen in zwaarden en deze worden met meer terughoudendheid ingezet. De volkeren der aarde leren dat het niet handig is om te pas en te onpas je buurman aan te vallen, wanneer je deze ook eerst een paar beurten kunt bespioneren.

Informatie over vriend en vijand is namelijk belangrijker dan ooit. De spionnen train je en stuur je net als in het vorige deel naar een stad van een rivaal om daar het een en ander te weten te komen of te stelen. Wanneer je slechts informatie wilt, moet de spion zich zo stil mogelijk houden en dan kun je na verloop van tijd precies zien wat er zich achter de grenzen van je rivaal afspeelt. Al is het natuurlijk veel verleidelijker om je spion een flinke zak met geld te laten stelen of een felbegeerde technologie om een eventuele ontwikkelingskloof te dichten.

De kans is echter aanwezig dat je spion dan betrapt wordt. In dat geval moet de agent vluchten, waarbij hij of zij gedood kan worden of gevangen wordt gezet. Je moet dan ook kiezen op welke manier de spion vlucht. Te voet is meestal veiliger dan per auto, boot of vliegtuig, maar rennen voor je leven neemt ook de nodige beurten in beslag. Wanneer de ontsnapping mislukt, ben je een spion kwijt of moet je met je rivaal onderhandelen over de vrijlating van je spion. Uiteraard verdwijnt ook het netwerk van de spion wanneer deze is betrapt en trekt de fog-of-war weer over het territorium van de vijand.

Oude schatkaarten

Zowel het territorium als de fog-of-war zien er heel anders uit in Civilization VI. Op grafisch gebied is dan misschien ook wel de grootste omslag gemaakt ten opzichte van deel V. Waar Civilization V nog een wat serieuzere en realistischere look had, is dat in de nieuwe titel een rechtuit cartooneske stijl. Het is een look waar je van moet houden, maar het is in ieder geval een coherent geheel. Het landschap, de steden en units zijn goed op elkaar afgestemd, wat toch een uitdaging blijft omdat je te maken hebt met een kaart waarop eenheden en steden zich niet qua proporties tot elkaar verhouden.

Hoewel de algehele stijl misschien niet ieders kopje thee is, heeft Firaxis met de fog-of-war elke liefhebber van landkaarten en ontdekkingsreizen een groot plezier gedaan. De onontdekte kaart is namelijk een groot blanco canvas, waarop schilderachtige landschappen zich openbaren wanneer je verkenners uitzendt. Gebieden waar de zogeheten fog-of-war overheen hangt, hebben geen dikke mist zoals in deel vijf over zich heen hangen, maar veranderen in een klassieke landkaart waarop slechts enkele contouren en vage details te zien zijn. De kaart heeft daardoor de sfeer van een oude schatkaart waar nog wat extra koffie overheen is gemorst, om het geheel extra authentiek te laten lijken.

Een geconcentreerde legermacht

Zoals gezegd passen de units qua uiterlijk beter in de hele visuele stijl dan in vorige delen, waardoor het minder opvalt dat het reuze mannetjes op een grote kaart zijn. Daarnaast is er extra aandacht uitgegaan naar de animaties, die leuke gevechten opleveren. Een legertje met speren dat een legionair aanvalt, prikt niet langer in het luchtledige voor de vorm, maar spiest minstens een van zijn tegenstanders recht door de borst en werpt deze zo over de schouder achter zich neer. Het zijn dit soort kleine details die de gevechten wat opgefrist hebben.

Aan de gevechten zelf is vrij weinig veranderd. Je moet nog steeds goed kijken waar je troepen opstelt en rekening houden met het landschap en de vijand waar je tegen vecht. Voor spelers van Civ V bekende gameplay. De mogelijkheid om troepen te combineren tot één groot leger is wel nieuw. Althans, het kon ook in Civilization IV waar het bekende ‘stack of doom’ vandaan komt. Een haast oneindige stapel van legers op een tegel is er gelukkig in Civ VI dan ook weer niet bij. Het combineren van troepen kan tot maximaal drie legers en deze moeten dan ook van hetzelfde type zijn. Je krijgt daardoor een extra sterke eenheid van een bepaald type.

Het combineren van troepen zorgt er voornamelijk voor dat je leger wat beheersbaarder blijft. Je kunt op deze manier goed investeren in een sterk leger, maar het wel geconcentreerd een stad aan laten vallen. Tegelijkertijd is het ook niet zo dat deze legers van drie gecombineerde eenheden oppermachtig zijn; het is allemaal netjes uitgebalanceerd.

Districten

Op het gebied van stedenbouw is het meeste veranderd in Civilization VI. Deze bestaat namelijk niet langer uit een tegel met daaromheen verbeteringen gebouwd door werkmannen, maar uit gespecialiseerde districten.

Voor een wetenschappelijke overwinning is een reis naar de ruimte vereist en hier is de nodige kennis voor nodig. Civ-veteranen weten dat je hiervoor een hoop scholen en universiteiten moet bouwen, om maar zoveel mogelijk ‘science’ te genereren. Deze gebouwen kun je echter niet zomaar kwijt in je steden, daar moet een specifieke campus voor worden aangelegd. Net als voor militair georiënteerde gebouwen, handelscentra en culturele aangelegenheden.

Wanneer je een stad ergens in specialiseert, is dit dus ook meteen zichtbaar op de kaart. Een stad gericht op het verspreiden van religie heeft een goed uitgewerkt holy district met tempels, moskeeën en kerken. Wanneer een van je buren dus erg vaak religieuze fanatiekelingen op je burgers afstuurt om ze te bekeren, is het dus zaak om uit te zoeken uit welke stad deze gekkies komen. Dan kun je vervolgens het betreffende district platleggen met een spion of gewoon met een tank.

Niet alleen in oorlog is de plaatsing van je districten erg belangrijk, er zijn ook allerlei bonussen te verdienen door de verschillende districten op de juiste plaatsen te leggen. Een campus heeft baat bij bergen in de nabijheid, voor extra goede plaatsen voor telescopen bijvoorbeeld. Districten maken het specialiseren van steden een stuk leuker en geven de urbane centra daarnaast extra karakter. Elke stad is hierdoor meer uniek.

4x

Civilization VI brengt de serie niet per se zes sprongen vooruit, maar perfectioneert de al ijzersterke 4x-formule van de serie. Het verkennen is toffer door de geweldige vormgeving van de kaart, het stichten en uitbreiden van steden is door de districten een stuk interessanter geworden, het ontwikkelen van nieuwe technologieën is door de stem van Sean Bean extra belonend en met de geconcentreerde legers is het in Civ VI efficiënt oorlogvoeren.

Civilization VI is dan ook een stuk completer dan Civilization V, dat eigenlijk pas tof werd na twee uitbreidingen. Met Civ VI kun je zo honderden uren aan de slag, zonder je te hoeven vervelen.