The Ballad of Songbirds & Snakes haalt de hoge noten niet

Schrijver Suzanne Collins en regisseur Francis Lawrence brengen ons een nieuw avontuur in de wereld van Panem. The Ballad of Songbirds & Snakes is een prequel van de Hunger Games-quadrilogie. We volgen Coriolanus Snow aan de begindagen van zijn persoonlijke en politieke zoektocht die uiteindelijk zal uitmonden in het presidentschap over het Capitool en de Districten.

Maar zover is het nog lang niet. Coriolanus (Tom Blyth) is achttien jaar en een arme, maar veelbelovende student in de hoofdstad. Hij is in de running voor de Plinthprijs, een geldbedrag dat hem, zijn oma (Fionnula Flanagan) en zus Tigris (Hunter Schafer) uit de financiële malaise kan halen en hem de kans geeft door te studeren aan de prestigieuze universiteit van het Capitool. Het is het jaar dat de tiende editie van de Hunger Games op het programma staat.

Akte 1: De Mentor

Het hoofd van de spelmakers Dr. Volumnia Gaul (Viola Davis) besluit dat de Plinthprijs niet zal gaan naar degene met de beste studieresultaten, maar wordt toegekend aan de meest bekwame mentor van een van de kooivechters van de Hunger Games. De spelen moeten een impuls krijgen, want de kijkcijfers nemen af. Vierentwintig studenten krijgen elk hun eigen tribute toegewezen die klaargestoomd moet worden voor het gevecht op leven en dood in de arena van het Capitool.

Coriolanus wordt gekoppeld aan de opvallend geklede, uitgesproken Lucy Gray Baird (Rachel Zegler). Lucy Gray heeft indruk gemaakt bij de reaping, waar ze als tribute werd geselecteerd, door een gevoelig en opstandig lied te zingen dat in heel Panem werd gehoord: Nothing you can take.

Coriolanus denkt dat ze de meeste kans maken op zíjn prijs en háár leven als ze elkaars vertrouwen winnen en samenwerken. Dat is het begin van een turbulente reis binnen de muren van de arena en daarbuiten. En surprise: het vertrouwen verandert al snel in een nog hechtere band.

Voor alle leeftijden

De Hunger Games-quadrilogie (2012-2015) bood onderhoudende cinema, ook voor wie niet tot de adolescente doelgroep behoorde. Het avontuur van Katniss Everdeen (Jennifer Lawrence) bracht een leuke mix van spanning, sciencefiction, romantiek en interessante morele vraagstukken naar het witte doek. Het is een serie met gebreken, maar desalniettemin heeft een hele generatie tieners en twintigers er van genoten en vallen er ook voor de andere leeftijdscategorieën genoeg krenten uit de pap te vissen.

Het idee van een prequel (waarvan het boek in 2020 uitkwam) is dus helemaal zo gek nog niet. En ook de focus op Coriolanus Snow is een goede keuze, want hij is een van de interessantste personages uit de quadrilogie. Hoe is Coriolanus de meedogenloze dictator en intrigant geworden die we zo goed kennen uit de eerdere films? Was hij in zijn jeugdige jaren een kwaadaardige Draco Malfoy of juist een Anakin Skywalker die hoop bracht aan diegenen die alles verloren hadden?

Een sequel van de prequel?

Het antwoord op die laatste vraag ligt in het midden, maar helaas niet op een goede manier. Eerder op een onduidelijke. Het boek van The Ballad of Songbirds & Snakes telt 528 pagina’s, die samengevat in een enkele film (398 pagina’s was genoeg om Mockingjay in twee delen te verfilmen) een warrig en onlogisch eindproduct opleveren. 

Na de twee uur en 37 minuten die je in de bioscoop hebt doorgebracht heb je de nodige avonturen van Coriolanus en Lucy Gray meebeleeft, maar qua persoonsontwikkeling en morele kompas tasten we bij beide personages eigenlijk nog steeds in het duister. Zelfs zozeer dat ik na afloop van de film moest checken of deze prequel nog een sequel gaat krijgen (wat niet het geval is), want ik zit nog met zoveel vragen.

Tijdens de film zwalkt Coriolanus van kamp naar kamp en van standpunt naar standpunt. Dan weer de rebel, dan weer het lievelingetje van Dr. Gaul. Dan weer de jongeling die zich voor het wel en wee van de tributes inzet, dan weer de egoïst die zonder pardon een medemens doodt. 

Zulke ambiguïteit kan interessant zijn om te onderzoeken, vooral als we een rode draad in de motivatie van het personage weten te ontwaren of als er een moment van catharsis is waarop het blikveld van de protagonist verandert. In The Ballad of Songbirds & Snakes lijken de morele keuzes echter willekeurige uitkomsten te hebben en kunnen we de consequenties ook amper op naam van de personages schrijven. Kort gezegd: er gebeurt maar wat. En dat bijna drie uur lang.

De premisse van de Hunger Games

The Ballad of Songbirds & Snakes lijdt ook aan de malle conventies van het young adult-genre (kapsels die altijd goed zitten, pretentieuze namen, psychologie van de koude grond en een driehoeksrelatie) en de tekortkomingen van Suzanne Collins als schrijver van het verhaal en de personages. De gebeurtenissen in het werk van Collins voelen vaak erg gefabriceerd zoals we ook al zagen in de eerdere delen van The Hunger Games. 

De groepsdynamiek en massapsychologie kloppen gewoon niet. Geloof me, ik heb er voor doorgeleerd. Zoals de tributes met elkaar omgaan, groepjes vormen en onder elkaars toeziend oog een dutje doen is niet zoals mensen zich in doodsnood gedragen. Sowieso is de hele premisse van de Hunger Games een verzinsel dat nooit zou werken. Je houdt een volk niet onder de duim door er jaarlijks willekeurig geselecteerde leden van te straffen ter vermaak van de onderdrukkers. Geen dictator die dat in zijn hoofd haalt.

Een planeet opblazen ter afschrikking, dat werkt. Een stel sneue tieners in een arena laten vechten niet. Een en ander is trouwens niet erg, want je weet waar je een kaartje voor koopt, maar een kleine verbetering zou toch fijn zijn geweest.

I hate them

Wat de film ook niet helpt is dat je maar zelden aan de hoofdrolspeler ziet wat er nou in hem omgaat. Tom Blythe is – zoals hem in de film telkens wordt meegedeeld – een mooie jongen, maar wel eentje die niet het acteertalent en de uitstraling heeft van pak ‘m beet Jennifer Lawrence, wiens optreden in de quadrilogie haar naar het sterrendom katapulteerde. Blythe loopt er vaak wat verloren bij. Een speelbal van de omstandigheden in plaats van de charismatische, dwingende persoonlijkheid die we op latere leeftijd ontmoeten en waarvan we toch zeker de kiem zouden moeten zien in deze prequel.

Er is een moment waarop Coriolanus net als Anakin in zijn “I hate them”-monoloog, opbiecht dat hij een medemens (dan wel Tusken Raider) heeft gedood, maar daarna lijkt er niets wezenlijks veranderd te zijn in zijn karakter. Blythe weet weinig sturing te geven aan hoe wij zijn personage moeten ervaren en beoordelen.

Er zijn trouwens wel goede rollen van de intens gemene Viola Davis en Jason Schwartzman als Lucretius Flickerman, de televisiepresentator en voorouder van de latere host Caesar Flickerman (Stanley Tucci). Hun personages zijn karikaturen, maar ze worden vol overtuiging gespeeld. Daarnaast steelt Peter Dinklage als de decaan van Coriolanus’ school de show in een rol die de meeste diepgang en afronding heeft van het stel. Hunter Schafer heeft ook de gewoonte alle aandacht naar zich toe te trekken, maar wordt in deze film schandalig weinig ingezet.

Witte Reus

The Ballad of Songbirds & Snakes tikt visueel hetzelfde niveau aan als zijn voorgangers. Het kostuumontwerp is weer lekker extravagant, met rare kapsels voor de showmaster, karmijnrode outfits voor de studenten van de academie en een met franjes bezet rokje voor Lucy Gray. Blijkbaar wordt de Witte Reus gratis uitgedeeld in Panem, want alle kleding is onberispelijk schoon, ook die van de ruige arbeiders in de Districten.

En wat hebben die mensen nou helemaal te klagen? Ze zien er bepaald niet ondervoed uit (ook al zegt de film ons dat wel de hele tijd) en tijdens hun vrije uurtjes kunnen ze in het café op de liedjes van Lucy Gray dansen of met een picknickmandje de prachtige omgeving verkennen. Bij District 12 ligt ook een groot meer om lekker in te zwemmen, al weet om een of andere reden alleen het rondtrekkende Covey-volk waartoe Lucy behoort, daarvan. Er staan wel een huisje en een vlonder trouwens…  

De mooie buitenlocaties zijn prettiger om naar te kijken dan het Capitool. De CGI waarmee deze stad is weergegeven, met name de arena, doet soms best pijn aan de ogen. En laat ik over de digitale dieren maar helemaal niet beginnen. Ach, je kijkt een Hunger Games-film niet voor de visuele hoogstandjes.

Waar je The Ballad of Songbirds & Snakes wél voor kijkt, wordt te weinig geleverd. We wilden een meeslepend verhaal over Coriolanus’ groei naar de macht en de ontwikkeling van de Hunger Games zoals we die kennen, maar we krijgen een warrige, saaie film die meer vragen oproept dan beantwoordt. The Ballad of Songbirds & Snakes is tandeloos.

Conclusie

The Ballad of Songbirds & Snakes kaart net als de andere films in de franchise morele en maatschappelijke thema’s aan over tirannie, vertrouwen en opoffering, maar werkt dit op een verwarrende manier uit. De reis van Coriolanus Snow wordt door willekeurige omstandigheden en gebeurtenissen bepaald en lijkt aan het eind van de film eigenlijk nog amper begonnen. Het young adult-sausje maakt dit voor de echte fans nog best een lekker hapje, maar het grote publiek kan deze traktatie gerust afslaan.

Pluspunten

• Peter Dinklage, Viola Davis, Jason Schwarzman en Hunter Schafer
• Extravagant kostuumontwerp
• Mooie liedjes

Minpunten

• Tom Blythe en Rachel Zegler hebben niet het talent van Jennifer Lawrence
• Het plot gaat alle kanten op en de karakterontwikkeling is onduidelijk
• Lachwekkende CGI

Beeld: Stilbeeld uit The Hunger Games: The Ballad of Songbirds and Snakes. Verkregen via officiële gallerij.

Beeld: Stilbeeld uit The Hunger Games: The Ballad of Songbirds and Snakes. Verkregen via officiële gallerij.