Hoewel men regelmatig quote dat oorlog nooit verandert en nooit zal veranderen, hebben games in de afgelopen dertig jaar wel bewezen dat oorlog in verschillende vormen en maten kan voorkomen. Een van de meest opvallende vormen zagen we voor het eerst in 2008 met de introductie van Valkyria Chronicles, waarmee Sega oorlog verandert in een puzzelachtig steekspel. Na verschillende uitstapjes op de PSP en een matig aftreksel van een spin-off keert de serie nu eindelijk terug naar waar hij hoort: op de volwaardige consoles en pc. Tijd dus om in Valkyria Chronicles 4 te duiken.

In 2008 was ik pas net begonnen in de wereld van de gamejournalistiek, maar toch mocht ik aan de slag met mijn eerste reviewexemplaar, een game waar ik nog nooit van had gehoord, maar binnen enkele minuten wel smoorverliefd op was: Valkyria Chronicles. Een slimme combinatie van strategie en actie, overgoten met een Japans anime-sausje zorgde voor een frisse wind op de PlayStation 3 tussen de Call of Duty’s en Killzones.

Daarin was ik duidelijk niet alleen, want al vlot verwierf de game een cultstatus onder fans. Helaas bleek dat uiteindelijk niet voldoende voor Sega, want de sequel verscheen nooit op de PlayStation 3. In plaats daarvan moesten we het doen met een lancering op de PlayStation Portable, wat tal van beperkingen met zich meebracht. Kleinere levels, minder opties en natuurlijk een stevige grafische downgrade.

Vanaf dat moment ging het van kwaad tot erger. Valkyria Chronicles 3 kwam niet eens naar het Westen en de spin-off Valkyria Revolution had van mij part weg mogen blijven. Hoop doet echter leven en zo zijn we tien jaar na de sequel weer terug waar we begonnen: een volwaardige Valkyria Chronicles-titel op de thuisconsoles, maar wel met wijze lessen uit het verleden.

Ondertussen aan de frontlinie

In het origineel volg je tweede luitenant Welkin Gunther en zijn troepen gedurende de onverwachte invasie van de East Europan Imperial Alliance in Gallia. Hoewel deze invasie een cruciaal onderdeel was voor de Second Europan War, was dit natuurlijk niet het enige front waar werd gevochten. Het kleine Gallia was immers maar een miniem onderdeel van de grotere Atlantic Federation. De grotere gevechten werden gevochten aan de frontlinies tijdens Operation Northern Cross, een gewaagd plan om door de linie van The Empire heen te breken.

Een van de eenheden betrokken bij deze haast suïcidale en wanhopige operatie is Squad E onder leiding van luitenant Claude Wallace. Hoewel de eerste stappen van de invasie voorspoedig lijken te gaan, duurt dit natuurlijk niet lang. The Empire slaat hard terug en de veel te vroege winter roept de invasie praktisch tot een halt, waardoor de plannen om even de vijandelijke hoofdstad Schwartzgrad binnen te wandelen al snel in duigen vallen. Het blijkt dan ook dat niet The Empire de grootste horde zal zijn voor Squad E, maar de immense kou die de winter met zich meebrengt.

Het verhaal van Valkyria Chronicles 4 wordt net als in vorige delen voornamelijk verteld door korte, losse interacties tussen verschillende teamleden, vaak bestaande uit niets meer dan bewegende hoofden in uitgesneden ‘frames’. Prachtige geanimeerde tussenfilmpjes wisselen deze interacties af, maar zijn echter erg schaars. Hierdoor worden zelfs belangrijke momenten verteld via deze simpele interacties, maar missen vaak de zwaarte die de situatie verdiend. Een gemiste kans voor Sega, aangezien de game grafisch schittert in de enkele tussenfilmpjes die wel aanwezig zijn.

Geen Ballroom, wel Blitz

Centraal in de gameplay van Valkyria Chronicles 4 staat natuurlijk het ondertussen herkenbare Blitz-systeem, staande voor Battle of Live Tactical Zones. Dit systeem combineert strategie en actie in een spannend mengsel, waarbij iedere keuze cruciaal kan zijn voor het verloop van het gevecht. Als commandant van je eenheid beschik je over Command Points: punten die je inzet om eenheden te verplaatsen op het slagveld.

Wanneer je een Command Point gebruikt, schakelt de game over naar een action-modus. Daarbij krijg je de directe controle over de door jou geselecteerde soldaat, waarna je deze kunt laten oprukken, dekking kunt laten zoeken en een vijand kunt laten aanvallen. Bewegen doe je aan de hand van Action Points, waarbij iedere stap die je zet de balk van je soldaat laat leeglopen. Aanvallen kan slechts in beperkte mate: één aanval per beurt is de limiet (met sommige uitzonderingen daargelaten).

Is één aanval niet voldoende om je tegenstander uit te schakelen, dan kun je nog een Command Point gebruiken om opnieuw de controle te nemen over je soldaat. Dat komt echter wel met een extra prijs, namelijk een lagere hoeveelheid action points. Iedere keer dat je in een beurt dezelfde soldaat gebruikt, gaat dat aantal omlaag, waardoor je minder stappen kunt zetten en dus sneller in de vuurlinie staat. De keuzes die je maakt voor het inzetten van je command points zijn dus cruciaal. Iets te vaak maakte ik de fout een al gebruikte soldaat opnieuw in te zetten, waardoor ik net stappen te kort kwam en mijn aanval op niets uitpakte.

Daarbij gebruik je die schaarse Command Points niet alleen voor je soldaten. Claude kan namelijk ook een extra order richting zijn eenheid roepen, met verschillende effecten. Denk aan een betere verdediging, sterkere aanvallen of de mogelijkheid om een nieuwe soldaat direct naar het slagveld te roepen. Deze acties kosten echter ook allemaal extra Command Points, waardoor je zo door je beurt heen vliegt als je niet goed oplet.

Een nieuwe toevoeging aan het systeem zijn Ship Orders, waarbij je vanaf een schip op zee extra vaardigheden kunt gebruiken. Denk aan een radar om vijanden te scannen of een reddingsvoertuig om troepen te herstellen en gesneuvelde troepen van het slagveld af te halen. Aangezien je echter niet altijd aan de kust vecht, zijn deze orders niet altijd in te zetten, waardoor ze geen stabiele oplossing vormen voor je tactische plannen.

Gooi eens een bommetje

Net als in de voorgaande delen krijg je in Valkyria Chronicles 4 de controle over verschillende soorten troepen, waarbij iedere soort zijn sterke en zwakke punten heeft. Zo zijn er de bekende scouts met een enorm bereik, maar zwakkere bepantsering en een wapen dat maar enkele kogels afvuurt. Shocktroopers hebben daarentegen een korter bereik, maar kunnen automatische geweren gebruiken om veel schade aan te richten.

Engineers zijn een zwakkere vorm van de scouts met vergelijkbare wapens, maar hebben wel de optie om tanks en verdedigingen te repareren. Snipers hebben een kort loopbereik, maar kunnen wel vijanden van grote afstand uitschakelen. Ook Lancers hebben een beperkt bereik, maar zijn cruciaal in gevechten tegen tanks en andere beschutte posities dankzij hun raketwerpers.

Deze troepen kennen we natuurlijk al een tijdje, maar Valkyria Chronicles 4 voegt daar een soort aan toe: de Grenadier. Deze troepen zijn perfect geschikt voor de achterste linies. Zij beschikken namelijk over mortieren die ze over een lange afstand kunnen lanceren om daarmee troepen het leven zuur te maken. Dit brengt tal van nieuwe mogelijkheden met zich mee. Niets is namelijk zo fijn als een groepje vijanden dat zich schuilhoudt achter zandzakken op te blazen met een goed geplaatste mortier. Daarnaast kunnen Grenadiers vijanden ook van een grote afstanden onderscheppen wanneer zij proberen op te rukken om jou aan te vallen, wat voor tactische spelletjes zorgt.

Meer variatie in de troepen zorgt er echter wel voor dat je beter na moet denken over welke troepen je inzet. Je beschikt namelijk nog altijd over een beperkt aantal posities op het slagveld. Hierdoor moet je kiezen: neem je liever een extra Shocktrooper mee of plaats je nog een Grenadier op de achterlinie? Die keuze kan het verschil maken tussen winst en verlies, want Valkyria Chronicles 4 is een tactisch steekspel. Jij maakt een beweging en de vijand doet een tegenreactie. Welke dat is, blijft natuurlijk de vraag, waardoor een foute keuze of een slecht gepositioneerde soldaat zo maar tot een gefaalde missie kan leiden.

Japanse kunst

Niet alleen op het gebied van gameplay heeft Valkyria Chronicles zijn eigen stijl, ook op grafisch gebied trekt de game zich los van de concurrentie. Dankzij de eigen Canvas engine voelt de game als een schilderij dat geverfd is met waterverf. Zachte kleuren in combinatie met typische omlijningen zorgen voor een vriendelijk uiterlijk dat in schril contrast staat tot het verhaal van oorlog, dood en verderf. Dat maakt de game niet minder een lust voor het oog, waarbij iedere omgeving duidelijk zijn eigen stijl heeft en ieder personage zijn eigen karakter uitstraalt.

Op momenten lijkt die engine wel wat te zwaar voor de Nintendo Switch, het platform waarop ik de game heb getest. Vooral wanneer er veel effecten op het scherm gebeuren, daalt de frame rate van de game drastisch. Deze momenten zijn gelukkig zeldzaam, maar wel duidelijk genoeg aanwezig om een smet te vormen op het verder erg sterke Valkyria Chronicles 4. Of je nu fan bent van de serie of voor het eerst kennismaakt: de game is een waardevolle toevoeging aan ieders arsenaal wanneer je op zoek bent naar eens wat anders.