Zijn loot boxes legaal?

Loot boxes bestaan al meer dan een decennium in de game-industrie, maar zijn pas de afgelopen jaren in opspraak geraakt. Het is zelfs zo serieus dat kansspelcommissies over de hele wereld hier regelgeving over willen invoeren. Wat is nu precies het grote probleem met deze digitale dozen?

Loot boxes of lootcrates zijn digitale schatkisten waarin je verschillende in-game voorwerpen kunt vinden. Deze kun je kopen met geld of vrijspelen. Dat laatste kost meestal aardig wat tijd. In 2007 zagen deze kleine kistjes het levenslicht in de free-to-play game ZT Online. Spelers vonden dat toen geen enkel probleem. Echter, sinds de komst van schatkisten in titels zoals FIFA en Star Wars Battlefront II kwamen deze systemen toch in opspraak. Met als gevolg dat de autoriteiten zich ermee begonnen te bemoeien, maar waarom?

Wanneer is de virtuele schatkist ontstaan?

De introductie van de eerste loot boxes vond plaats in China in de free-to-play game: ZT Online van ontwikkelaar Giant Interactive. Volgens de bedenker van de titel, Shi Yuzhu hadden veel Chinezen geen tijd om te gamen, maar hadden ze wel geld dat ze wilden investeren, daarom implementeerde hij de loot box in de game.

Spelers die in ZT Online een loot box kregen of kochten, moesten deze openmaken met een sleutel die ze voor een yuan konden kopen. Wanneer een speler een kist opende, maakte hij of zij kans op uitrusting en materialen van uiterst hoge kwaliteit. Die kans was jammer genoeg vaak heel erg klein.

Aangezien dit idee veel inkomsten opbracht, raakten Europese en Amerikaanse ontwikkelaars hierdoor geïnspireerd. De eerste grote Westerse titel waarin loot boxes uitgebreid werden geïmplementeerd was Counter-Strike: Global Offensive. Hierin konden spelers kisten met eerst wapen skins en daarna ook nieuwe messen en nieuwe handschoenen in-game verdienen. Om deze kisten te kunnen openen, moesten zij ook met echt geld een sleutel kopen. Met de komst van recentere spellen als Overwatch, FIFA, Star Wars Battlefront II en Middle-Earth: Shadow of War begonnen ontwikkelaars dit idee in ruimere mate te gebruiken.

Waarom is er ook alweer ophef?

Een loot box kun je op twee manieren verdienen: je verzamelt deze in-game of je koopt ze met echt geld. De eerste manier kost nogal wat tijd en daarom kiezen veel spelers voor deur nummer twee. Gebruikers hebben door optie twee vaak meer voordelen dan bij de eerste keuze. Zo kunnen ze sneller alle voorwerpen verzamelen en hebben ze vaak ook een groter voordeel. Dit noemen we een pay-to-win-systeem (p2w), wat toegepast wordt in spellen als Hearthstone en FIFA 18.

Vele jaren ging dit enigszins goed, tot Electronic Arts zijn loot boxes in Star Wars Battlefront II aanpaste. In dit systeem verliep de progressie traag en je kon de beste wapens, upgrades en personages makkelijker verkrijgen door kisten te kopen met echt geld. Wie toch geen geld wil investeren heeft volgens YouTuber AngryJoeShow zo’n 3600 uur nodig om alle geweren te verzamelen en om alles te ontgrendelen heb je volgens fans ongeveer 4500 uur nodig. Omgerekend moet je voor het eerste ongeveer 150 dagen spelen en voor de tweede optie ben je maar liefst meer dan 187 dagen bezig, ofwel meer dan een half jaar. Daarom kregen betalende spelers al snel een oneerlijk voordeel.

Om die reden kon het spel op veel kritiek rekenen. Dit kwam ook EA ter ore waardoor het de loot boxes na een tijd uitschakelde. Het kwaad was echter al geschied, want de pers en de autoriteiten gingen zich ermee bemoeien.

Welk probleem zien de kansspelcommisies?

Ondanks de verscheidene veranderingen in Star Wars Battlefront 2 hield de kritiek aan en gingen uiteindelijk Amerikaanse en Europese kansspelcommissies zich ermee bemoeien. Ze onderzochten verschillende games en hun loot boxes en bekeken of deze als gokken te beschouwen zijn. Dit verschilt echter per land en dus zijn loot boxes in sommige landen wel illegaal, maar in andere dan weer niet.

Om vast te stellen welke Belgische wetten werden overtreden, werden bijvoorbeeld de virtuele schatkisten van Overwatch, Star Wars Battlefront 2, FIFA 18 en Counter-Strike: Global Offen­sive onderzocht. Drie van de bovenstaande titels overtradenvolgens de Belgische kansspelcommissie de wet en zijn eigenlijk verboden. Enkel Star Wars Battlefront 2 hield zich aan de regels. Bij onze zuiderburen is de virtuele schatkist illegaal omdat de inhoud ervan wordt bepaald door het toeval en de waarde van de inhoud niet gelijk is aan de waarde die je erin stopt.

De Nederlandse autoriteiten onderzochten tien spellen en slechts vier daarvan warenverboden volgens de wetgeving. De virtuele kist is in Nederland illegaal als de inhoud afhangt van het toeval en de prijzen nadien buiten het spel kunnen worden verkocht . De kansspelcommissie wilde zelf niet kwijt om welke games het ging, maar via de NOS kwamen we te weten dat FIFA 18, Dota 2, PlayerUnknown’s Battlegrounds en Rocket League onder de loep werden genomen.

In de Verenigde Staten wordt momenteel al een wetsvoorstel voorbereid, zodat minderjarige geen loot boxes meer kunnen kopen. Mocht dit voorstel erdoor komen, dan mogen alle games waar de virtuele schatkist in zit niet meer worden verkocht aan personen onder de 21 jaar.

Waar ligt de grens?

Tussen België en Nederland zijn enkele verschillen zichtbaar. Wat bij ons buurland gokken is en welke straffen hierop staan, zijn niet hetzelfde. Zo zijn loot boxes in België verboden omdat ze voor een bepaald bedrag worden gekocht en het toeval de inhoud bepaalt. Bij ons is de virtuele schatkist pas verboden als je de inhoud ervan kunt verkopen en de prijzen dus een economische waarde hebben. Beide landen vrezen er wel voor dat kinderen en jongeren sneller deelnemen aan kansspelen.

Wie de wet op de kansspelen bij onze zuiderburen overtreedt, riskeert een gevangenisstraf tot vijf jaar en een geldboete tot 800.000 euro of zelfs het dubbele als minderjarigen betrokken zijn. Voor een soortgelijke overtreding in Nederland moet je een geldboete tot 8300 euro betalen of mag je je titel niet meer verkopen. Beide landen zijn dus niet mals met het bestraffen van dit soort overtredingen.

Spelontwikkelaars hebben dus maar drie mogelijke opties: in dialoog gaan met beide departementen van justitie om de mogelijkheden te bespreken, hun games aanpassen of de straffen ondergaan. Wanneer ontwikkelaars voor optie twee kiezen, verdwijnen alle loot boxes uit de betrokken games. Of dit invloed zal hebben op de stijgende beurskoers van ontwikkelaars EA en Activision-Blizzard, is onbekend.