De filosofie van Prey – Een kritiek op de maatschappij?

Prey staat bij veel mensen bovenaan het Game of the Year lijstje. Vooral het einde geeft een interessante kijk op de wereld van Prey, maar wat bedoelt Arkane Studios nou echt?

Spoiler Alert In dit artikel gaan we het einde van Prey tot in detail bespreken. Wie Prey nog niet tot het einde heeft gespeeld en niet gespoild wil worden, keert zich beter nú om. Voor wie wel het einde heeft gezien (of gespoild wil worden) en zich afvraagt wat dit nou allemaal betekent: welkom. Het is vandaag tijd om onze filosofische schoenen aan te trekken, met veters gekleurd naar solipsisme en existentialisme. Maar om eerst even een basis vast te stellen gaan we even vlot over het einde van Prey.

De grote mind blown

Aan het einde van het spel krijgt Morgan een keuze. Volg de instructies van Alex en neutraliseer de Tython. Hierdoor zullen de experimenten en wetenschappelijke vorderingen met neuromods worden voortgezet. Of, volg de instructies van January en blaas Talos I op. Waardoor het bestaan van de Tython zal worden verwijderd.

Ongeacht de keuze die je maakt is er een after-credits scene, waarbij wordt onthuld dat dit grote ruimte avontuur überhaupt niet heeft plaatsgevonden en dat jij niet Morgan Yu bent. Wie jij bent, of wat jij bent, is een experimentele Tython die de herinneringen van Morgan Yu heeft gekregen. De belevenissen die jij als speler hebt meegekregen, hebben zich voorgedaan in een simulatie. Je vooruitgang is gemonitord door Alex Yu en zijn scala aan A.I. partners.

De reden van dit experiment? Dit is de “toekomst”, waarin de Tython de aarde hebben overgenomen. In een laatste poging om de communicatie tussen Tython en de mens mogelijk te maken, is Alex begonnen met het injecteren van menselijke karaktereigenschappen in de Tython. De hoop hiervan was dat de Tython empathische gevoelens zou ontwikkelen met mensen, zodat deze samen zouden kunnen leven, in plaats van de eeuwige strijd te voeren.

Wanneer de “ware” realiteit bekend is gemaakt, begint Alex met zijn compagnons met het analyseren van de door jou gemaakte keuzes. Heb je mensen geholpen, ben je egoïstisch geweest, heb je jezelf volgepompt met Tython hardware? Deze vraagstukken zijn voor hun belangrijk om te bepalen of de integratie van menselijkheid in de Tython is gelukt. Uiteindelijk ligt de keuze bij jouw personage. Ga je de samenwerking met de mens aan? Of ga je verder met het achteloos consumeren van alles wat je tegenkomt?

Het eind van Prey heeft een noemenswaardig hoog niveau van het “WHAT THE F#@K?!”. Maar waar komen deze ideeën vandaan? En waar probeert Prey ons over aan het denken te zetten?

Het brein in het vat

Het eerste idee dat Prey opwekt, is een beetje een open deur. Het einde van Prey speelt namelijk erg veel met de notie dat realiteit niet absoluut is. Vaak gaan wij er vanuit dat de informatie die wij vergaren via onze perceptie (ogen, oren etc.) absoluut waar zijn. Maar omdat we niet kunnen bewijzen dat wat ik ervaar als, bijvoorbeeld, de kleur groen overeenkomt met jouw ervaring, kunnen we niet met zekerheid zeggen dat mijn, of jouw, perceptie de juiste is.

Het gedachte experiment waarbij uitkomt dat we niet kunnen bewijzen of onze realiteit wel of niet een virtuele realiteit is, komt van de filosofische stroming: het solipsisme. Maar hoewel dit in eerste instantie wel interessant is als discussiepunt, blijkt dat het simpelweg niet te bewijzen valt. Om deze reden is, vanuit filosofisch oogpunt, deze discussie als oninteressant bestempeld. Hoe dan ook, ik apprecieer dit zeer aan het einde van Prey.

Buiten dit zijn er echter nog een tal van andere moeilijke vragen die Prey stelt. Zoals over wetenschapsethiek: is het aanvaardbaar om experimenten op levende wezens/mensen uit te voeren? Ook als dit zou zorgen voor extreem grote stappen in fundamentele wetenschap? Echter, er zijn ook vragen die tussen neuzen en lippen door worden gesteld.

Existentialism

Een van de vragen die wordt geïmpliceerd, gaat over de essentie van een persoon. Zoals eerder gezegd wordt jouw persoon uit de simulatie gehaald om vervolgens beoordeeld te worden. De acties die je hebt ondernomen worden geïnspecteerd, hieruit wordt dan gededuceerd of je over empathische capaciteit bevat en of je een goed/slecht persoon bent.

Ook deze gedachtewijze is niet vreemd. Een van de bekendste filosofen die deze denkwijze hanteerde was Jean-Paul Sartre. Een van zijn meest bekende uitspraken was  “Existence preceeds Essence”, of vrij vertaald: je bestaat voor dat je essentie hebt. Het gedachtegoed hierachter was, in tegenstelling tot de algemene consensus, dat niemand geboren wordt met een essentie of ultiem doel. Zijn mening was dat de ware aard van je persoon wordt bepaald door de acties die je onderneemt.

En dat is eigenlijk wat er gebeurt in Prey in een redelijke mèta manier. De speler wordt als leeg canvas in de gamewereld geprojecteerd en krijgt vervolgens ethische keuzes die hij/zij moet maken. Hierna wordt hij/zij beoordeeld door een stel arbiters.

Hier stelt Arkane Studios eigenlijk een bijzonder interessante vraag. Het concept dat we beoordeeld worden op onze acties is al een oud concept, maar die opvattingen stammen uit de tijd dat er geen sprake was van een virtuele wereld. Gaat dit nog op?

Naar mijn mening: Ja.

Era Novus

De laatste 20 jaar hebben wij, als mensen, een ongekende explosie van technologie ondervonden. Met die explosie groeiden we snel van relatief kleine groepjes mensen in dorpjes, naar een super geconnecteerde massa. Verbonden via het internet communiceren wij bliksemsnel via social media en memes. Nog nooit eerder was het zo makkelijk om een mening te vormen. Nog nooit was het zo veilig.

Op het eerste gezicht is dit fantastisch. Iedereen kan zijn gedachten uiten en censuur zou niet meer moeten bestaan. Er zou een platform moeten zijn voor iedereen die wat kwijt wil. Maar al snel blijkt dat we soms niet met die vrijheid om kunnen gaan. Mensen zoeken andere mensen op, die hetzelfde gedachtegoed delen en kunnen zo veel stampij maken en veel gehoor geven aan hun mening.

Maar soms zijn de consequenties niet te overzien. Misschien omdat de technologie zo snel is ontwikkeld, en onze perspectieven nog niet volledig bijgedraaid zijn. De mens ervaart de vrijheid en geniet hiervan, misschien te veel. We trollen elkaar, schelden op mensen die iets anders denken en wensen mensen die anders zijn dood. Waarom? Omdat we de persoon aan de andere kant van het computerscherm niet kunnen zien. De persoon waartegen we tekeergaan is letterlijk buiten onze perceptie. Hierdoor ervaren we de notie dat wat wij doen op het internet niet bestaat. We denken nog teveel dat wat we zeggen via Tumblr niet aankomt bij echte mensen, met echte problemen en echte gevoelens.

Misschien probeert Arkane Studios ons dit te vertellen. Misschien proberen ze ons eindelijk duidelijk te maken, dat we garant gesteld kunnen worden voor onze acties. Dat, wanneer een jonge scholier zelfmoord pleegt na digitale vernedering, de fout bij ons ligt. Omdat wij het liken en doorsturen naar vrienden en familie. Dat we te veel vasthouden aan onze realiteitsperceptie, waarvan we niet kunnen bewijzen dat die correct is.

Maar wat vind jij, beste lezer? Zouden wij beoordeeld mogen worden voor onze acties in de virtuele wereld? Onze gedragen in videogames en social media? Laat het ons weten in de comments.