De moeilijke keuzes van Mass Effect – Rood, groen of blauw?

Heb ook jij wel eens urenlang naar het scherm gestaard op het moment dat je van de Mass Effect-trilogie een keuze moest maken, omdat je niet wist wat je moest kiezen? Misschien heb je op het internet raad gezocht bij andere spelers? Uiteindelijk een paar keer je game opnieuw geladen omdat je toch spijt van je keuze had? Of misschien doe je elke keer weer hetzelfde en denk je er verder niet bij na, of kies je gewoon de ‘paragon’ of de ‘renegade’-kant? Hoe dan ook, keuzes spelen een grote rol in de science fiction RPG-franchise van BioWare.

Een groot deel van de gameplay uit de Mass Effect-trilogie bestaat uit de verdeling tussen paragon en renegade. Hierbij was de paragon-route altijd de ideale held – onbaatzuchtig en behulpzaam – terwijl de renegade-route meer de badass was, die eerder geweld gebruikt om problemen op te lossen. Daartussenin zit een neutrale optie. De keuzes die je moet maken zijn echter altijd óf paragon, óf renegade. Hoewel deze scheiding nogal zwart-wit lijkt, is dat soms helemaal niet het geval. Om ons voor te bereiden op de keuzes die Mass Effect: Andromeda vast en zeker onze kant op zal slingeren, heb ik hier vier van zulke moeilijke keuzes uit de originele trilogie neergezet. Wees gewaarschuwd: dit artikel bevat dus spoilers voor de gehele trilogie.

Virmire: Ashley of Kaidan? – Mass Effect

Voor sommigen is de keuze tussen Ashley of Kaidan een makkelijke, maar voor anderen juist niet. Vaak ligt de keuze aan wie je als je romantische partner wilt, maar als je toevallig voor Liara gaat, of juist helemaal niemand, dan is de keuze minder eenvoudig om te maken. Ashley kan soms verrassend racistisch uit de hoek komen, terwijl Kaidan een zeurpiet kan zijn. Het is net als wanneer je de gebreken van je goede vrienden kent, maar dat je ondanks alles veel om ze geeft. Stel je dan voor dat je uit twee van die goede vrienden moet kiezen.

Persoonlijk help ik vaker Kaidan dan Ashley, omdat dit vanuit een verhaalperspectief logischer is. Kaidan is verantwoordelijk voor de bom waar de hele missie om draait, terwijl Ashley meer een verdedigingspositie inneemt. Het is in mijn ogen belangrijker dat die bom afgaat en het hele gebouw opblaast dan dat ik help met het neermaaien van vijanden.

Het feit dat de keuze geen enkele invloed op de trilogie heeft, maakt de situatie nog snijdender. Uiteindelijk zijn de verhaallijnen van beide personages precies hetzelfde. Wie er ook overleeft, die persoon is in Mass Effect 2 op de kolonie die aangevallen wordt door de Collectors. In Mass Effect 3 probeert de overlevende de Council te redden tijdens de coup van Cerberus en gaat een confrontatie met jou aan. De precieze inhoud van de vriendschap verschilt, ja, maar het effect in het verhaal blijft precies hetzelfde.

Geth heretics: herschrijven of vernietigen? – Mass Effect 2

In de loyaliteitsmissie van de ‘mystery guest’ in Mass Effect 2 – dat zwarte vlak dat zelfs tegen het einde van de game aanwezig is en alleen maar vragen oproept, want heb ik iets gemist? Ben ik iets vergeten? Kan ik nog terug? – moet je samen met de geth Legion het lot van alle corrupte geth bepalen. Herschrijf je ze zodat ze bij de ‘goede’ geth horen? Of vernietig je ze allemaal?

Deze keuze is een van de meest grijze uit de hele trilogie. Er is geen goed of slecht. Als je de geth herschrijft, bestaat er altijd het risico dat de Reapers ze weer indoctrineren. Aan de andere kant is het zo dat wanneer je ze vernietigt, je ook potentieel minder vechtkracht hebt. Daarnaast huist Legion 1144 geth, waarvan 573 voor herschrijving stemmen en 571 juist voor vernietiging. Hij laat daarna de keuze aan jou over. Zijn neutraliteit maakt het kiezen alleen maar erger.

De situatie wordt eigenlijk pas moeilijk als je de geth als mensen ziet. Herschrijving is dan een vorm van indoctrinatie: de geth heretics hebben ervoor gekozen om met de Reapers te werken, hoewel dit niet helemaal waar is, aangezien de Reapers de software van de geth veranderd hebben. Toch lijkt het erop dat je ze forceert om jouw manier van denken over te nemen. Vernietiging, aan de andere kant, kun je dan zien als een vorm van genocide: je roeit een bepaalde groep simpelweg uit.

Waarschijnlijk zou het makkelijker zijn als je de geth als niets meer ziet dan AI. Misschien dat dit tijdens de eerste keer spelen ook mogelijk is. De trilogie probeert echter keer op keer weer het tegendeel te bewijzen, dat AI meer dan alleen robots zijn. Dat ze het waard zijn om als menselijk te zien.

Rachni Queen: redden of niet? – Mass Effect 3

De keuze omtrent de Rachni Queen overlapt tussen Mass Effect en Mass Effect 3. Eigenlijk bestaat het uit twee afzonderlijke keuzes die beide op hetzelfde neerkomen: laat je de Rachni Queen vrij of laat je haar sterven? Uiteindelijk heeft de eerste keuze nauwelijks effect op de game. Wanneer je de originele Rachni Queen in deel 1 dood laat gaan, wordt deze in 3 door een kloon vervangen. De aanwezigheid van de kloon in plaats van het origineel in 3 geeft minimale wijzigingen in het geheel, die je niet eens opmerkt als je niet goed oplet.

Dit debacle lijkt een beetje op dat van de geth. Je kunt de Rachni Queen elke keer opnieuw redden en vrijlaten, maar je hebt nooit de garantie of dit werkelijk goed uitpakt. Zo zie je dan ook dat de Reapers haar in 3 gevangen hebben en haar opnieuw voor hun eigen doeleinden gebruiken. Op het moment dat je haar opnieuw zou bevrijden, weet je niet of je de Reapers kunt verslaan. Je weet dus niet of het hele voorval zich nóg een keer herhaalt.

Daarnaast hebben de rachni vele jaren geleden een grootschalige oorlog gevoerd tegen de andere rassen, waardoor ze geen goede reputatie hebben. De meeste aliens waren juist blij met de gedachte dat de rachni uitgestorven waren. Nu blijkt dat niet meer het geval te zijn. Naast het feit dat de Reapers ze opnieuw kunnen gebruiken, kunnen de rachni zich uiteindelijk weer uitbreiden en opnieuw het gevecht aangaan.

Het einde: rood, groen of blauw? – Mass Effect 3

Het einde van Mass Effect 3 is misschien wel een van de meest controversiële van deze eeuw. Na urenlang de trilogie te hebben gespeeld, beloofde BioWare spelers meerdere unieke eindes gebaseerd op hun keuzes. Uiteindelijk bleek hiervan niets waar te zijn en is de ‘grap’ ontstaan dat je simpelweg je favoriete kleur moet kiezen: rood, blauw of groen. Hoewel het in het geheel van de ervaring goedkoop aanvoelt, als je einde op zich bekijkt, is het eigenlijk wel een moeilijke keuze.

BioWare wilde ervoor zorgen dat mensen nog lang over het einde gingen praten. Dat is de ontwikkelaar dan ook gelukt, al was het misschien niet op de manier die ze gewild heeft. Het feit dat je heftig kunt discussiëren over welke van de eindes nu de beste is, is het bewijs hiervan. Ik geloof zelf dat het vernietigingseinde de enige ‘goede’ is, maar toch denk ik het elke keer opnieuw door. Dit wijst erop dat de kern van de keuze een moeilijke is.

Ook hier ligt het er weer aan dat je niet weet wat de consequenties van je keuze zullen zijn. Achter elke optie hangt een dilemma waardoor alles minder eenvoudig is dan het lijkt. Kies je voor vernietiging (rood), dan zorg je er waarschijnlijk ook voor dat de geth en je synthetische vrienden verdwijnen. Als je voor controle (blauw) gaat, heb je geen garantie dat jouw grip op de Reapers niet ooit verzwakt en alles opnieuw begint. Het einde dat door de game zelf als de ‘beste’ gepromoot wordt, is synthesis (groen). Persoonlijk vind ik deze de meest problematische. Met synthesis neem je uiteindelijk de keuze van alle levende wezens in eigen handen en besluit jij, zonder te overleggen, hun lichamen te veranderen tot half-organisch en half-synthetisch.

Veel van deze keuzes brengen interessante kwesties met zich mee, zoals de vraag of AI dezelfde behandeling als mensen verdienen. Uiteindelijk moet je voor jezelf kunnen verantwoorden waarom je welke keuze gemaakt hebt. Of juist niet, want uiteindelijk maakt het de game niets uit, als je maar iets kiest.

Wat waren voor jou de moeilijkste keuzes uit de Mass Effect-trilogie?